Դիտակ գյուղի դպրոց, Արարատի մարզ, Հայաստան
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դիտակ գյուղն ունի մեկ միջնակարգ դպրոց: Այն կառուցվել է 1967թ.-ին և ապահովում է կրթություն 6 – ից մինչև 17 տարեկան շուրջ 90 աշակերտի համար: Վերջին երեք տարվա ընթացքում գրանցվել է դպրոցում ընդգրկված երեխաների թվի կայուն աճ: 10 դասարանից յուրաքանչյուրում սովորում է 8 -14 աշակերտ: Դպրոցում աշխատող 17 ուսուցչից 14-ը կանայք են:
2009 թ.-ին գյուղի դպրոց կատարած այցի ժամանակ, << Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի>> (ՀԿՀԱԱՇՄ) ՀԿ անձնակազմը ցնցված էր` տեսնելով, թե որքան դժվար է դպրոցի ղեկավարության և ուսուցչական անձնակազմի համար` ապահովել երեխաների պատշաճ կրթությունը կանոնավոր ջեռուցման, սանիտարական պայմանների բացակայության, կոտրված պատուհաններով ու քանդված հատակներով շենքային պայմաններում: Դպրոցն այս վիճակով հարկադրված է եղել գործել չոր ցամաքային կլիմայի պայմաններում, երբ ամռանը շատ շոգ է (+400C), ձմռանը` ցուրտ (-150C), իսկ ջեռուցման սեզոնը երկար` նոյեմբերից մինչև մարտ: Թեև դպրոցն ունի երկու մասնաշենք, ուսուցման գործընթացը տեղի է ունեցել միայն հիմնական, երկհարկանի մասնաշենքում, որտեղ տեղակայված են դպրոցի ղեկավարությունը և բոլոր դասասենյակները: Ետևի մասնաշենքը, որն ի սկզբանե նախատեսված է եղել սպորտդահլիճի և մանկապարտեզի համար, չի գործել, քանի որ ոռոգման շրջանում այն մշտապես եղել է խոնավ:: Բանն այն է, որ հողատարածքը, որտեղ գտնվում է դպրոցի շենքը, հիմնականում շրջապատված է գյուղատնտեսական հողերով: Ոռոգման շրջանում ստորգետնյա ջրերի մակարդակը մինչև 1 մետր և ավելի բարձրանալու պատճառով, գետնի մակարդակից ցածր գտնվող շինությունները (հիմնականում սպորտդահլիճը) լցվում են ջրով: Դպրոցի շենքը հնարավոր չի եղել պաշտպանել բակեզրին գտնվող պարզունակ դրենաժային խրամատի օգնությամբ:
ՀԿՀԱԱՇՄ-ի հանձնառությունը
Համայնքի և դպրոցի ղեկավարությունների հետ իրավիճակը քննարկելուց հետո, ՀԿՀԱԱՇՄ-ն հանձն առավ աջակցել նրանց դպրոցում ուսուցման համար համապատասխան պայմանների բարելավման հարցում: Ճարտարապետական Կելկը Շոզ ՍՊԸ-ին (Quelque-Chose) առաջարկվեց մշակել դպրոցի վերանորոգման նախագիծը: Ամբողջ տեղեկատվությունը պատրաստ լինելուն պես, ՀԿՀԱԱՇՄ-ն օգնության խնդրանքով սկսեց դիմել տարբեր դոնոր կազմակերպությունների:
Դոնորների արձագանքները
- Ճապոնիայի կառավարությունը Հայաստանում Ճապոնիայի դեսպանատան միջոցով – 104’200 ԱՄՆ դոլար
- Շվեյցարական Sourire vers L’Avenir հիմնադրամ – 2000 եվրո
- <<Ա.Ր.Մ.Ե. – Ֆիրմա>> արտադրական կոոպերատիվ – 4405 ԱՄՆ դոլար
- ՀԿՀԱԱՇՄ ՀԿ – 2500 ԱՄՆ դոլար
- ՀՀ Արարատի մարզպետարան – 18’000’000 ՀՀ դրամ (~ $ 48’000)
Առաջին փուլի արդյունքները
|
Առաջ |
Հետո/ ձեռնարկված գործողություններ |
|
Քարե շարվածքը վնասված է ոչ համարժեք տանիքապատման և մեկուսացման պատճառով: |
Ապահովված է դպրոցի տարածքից մակերեսային ջրերի հեռացումը: Կրթական մասնաշենքն ունի նոր տանիք:
|
|
Սպորտդահլիճի պատերը ներծծված են խոնավությամբ: Շինարարական շաղախը և սվաղը համարյա թաց են, իսկ մակերեսներն ամբողջությամբ բորբոսած են:
|
Սպորտդահլիճի հիմքի ամրացում և ջրամեկուսացում:
|
| 1994թ.-ին էներգետիկ ճգնաժամի ժամանակ ընդարձակ պատուհանների մակերեսները կրճատվել են` դրանց կեսը լրացնելով ոչ համարժեք քարե շարվածքով, որի պատճառով պակասել է բնական լուսավորությունը: | Պատուհանների բացվածքների ուղղում, շրջապատող կառուցվածքների ջերմամեկուսացում: Բոլոր պատուհանների փոխարինում նորերով: |
|
Թեք տանիքները, որոնք ծածկված էին ասբեստյա թիթեղներով (որոնք իրենց հերթին վտանգում էին երեխաների առողջությունը), հիմնականում կաթում էին: Դրանք վերանորոգվել են դպրոցի ուսուցիչների սեփական միջոցներով: Ջրի մշտական ազդեցության հետևանքով մեծ վնաս է կրել պատերի կառուցվածքը:
|
Տանիքի ծածկի փոխարինում ձևավոր մետաղական թեթեղներով, ասբեստյա թեթեղների օգտագործումից հրաժարում, միաժամանակ տանիքի փայտյա կառուցվածքի ամրացում և կավարամած: Ցավոք սրտի, միայն կրթական մասնաշենքի տանիքն է փոխվել: Դպրոցի շենքի մնացած հատվածների տանիքի վերանորոգումը դեռևս քննարկման փուլում է:
|
|
Վնասված է բոլոր սենյակների ներքին հարդարանքը: Սվաղը ճաքճքած է և բորբոսած: Պատերի և առաստաղների երեսները հողոտ են, վնասված և թափված: Դասասենյակների և սպորտդահլիճի փայտյա հատակները կամ շատ վատ վիճակում են, կամ ամբողջությամբ քանդված են: Աշակերտներն ոտքերը դնում են սառը ցեմենտի վրա: Առաջին հարկի հատակի սալաքարը տեղ-տեղ փոս է ընկած: Հին փայտե դռները ձևախախտված են, կոտրված և չեն ապահովում ջերմամեկուսացում: Այս, ինչպես նաև Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի բարձր գնի պատճառով ձմռանը կտրուկ ավելանում են ջեռուցման ծախսերը: Գլխավոր մուտքի դուռը, ինչպես նաև մնացած 4 արտաքին դռները նույնպես ջերմամեկուսացված չեն:
|
Առաջին փուլում բյուջեի սղության պատճառով մասամբ վերանորոգվել են ներքին մակերեսները (մասնավորապես, արտաքին պատերի ներքին կողմը): Պատուհանների և դռների բացվածքներ համապատասխանեցված են պատվիրված չափերին և փոխարինված են ջերմամեկուսացված դռներով ու պատուհաններով:
|
|
Սանհանգույց և ջեռուցում Դպրոցի ներսում չկան զուգարաններ ոչ ուսուցիչների և ոչ էլ աշակերտների համար: Վերջիններս, իրենց ֆիզիոլոգիական պահանջները բավարարելու համար, ստիպված են նույնիսկ ձմռանը բակի միջով քայլել մոտ 60մ: Գոյություն ունեցող հորատիպ զուգարանները գարշահոտ են, կեղտոտ և ապահովված չեն ձեռքերը լվանալու համար անհրաժեշտ ջրով: |
Դեռևս քննարկման փուլում է Դպրոցի շենքին կից կառուցել էկոսան զուգարան (խմելու ջրի բացակայության պատճառով կոյուղացված զուգարան կառուցելը խելամիտ չէ): |
|
Ջեռուցման հին համակարգը չի գործում դեռևս 1992թ.-ից: Այն ներկայումս պիտանի չէ օգտագործման համար: Պողպատյա խողովակները ժանգոտած են, չուգունե մարտկոցները կոտրված են և լցված ժանգով: |
Մարզպետարանի ֆինանսավորման շնորհիվ տեղադրվել է բնական գազի օգտագործմամբ նոր, արդյունավետ ջեռուցման համակարգ:
|
Սպասվելիք անհետաձգելի այլ աշխատանքներ
Երեխաների համար նորմալ ուսումնական պայմանների ապահովման նպատակով, անհապաղ անհրաժեշտ է իրականացնել հետևյալ աշխատանքները`
- կառուցել դպրոցի հողատարածքից մակերեսային (ոռոգման) ջրերի հեռացման արդյունավետ համակարգ,
- ուժեղացնել մնացած շինությունների տանիքի փայտյա կառուցվածքը և տանիքի ծածկույթը փոխարինել ձևավոր մետաղական թիթեղներով` հրաժարվելով ասբեստյա թիթեղների օգտագործումից,
- կառուցել նոր հատակ և երեսապատել սպորտդահլիճի պատերը,
- ամբողջությամբ նորացնել բոլոր սենյակների և միացնող միջանցքի հատակի տակդիրը և հատակածածկույթները,
- ներսի բոլոր դռները փոխարինել կողպվող, ամուր դռներով,
- վերանորոգել վնասված սվաղը,
- կառուցել էկոսան զուգարան մասնաշենքերը միացնող միջանցքին կից, մուտքը` միջանցքի կողմից (կոյուղացված զուգարան կառուցելը խելամիտ չէ` խմելու ջրի բացակայության պատճառով): Զուգարանն ապահովել ձեռքերը լավանալու համար անհրաժեշտ ջրով:
Հայաստանում Ճապոնիայի դեսպանատան տնտեսական բաժնի երկրորդ քարտուղարի այցը Հայաստան, Դիտակի դպրոց