Uncategorized

Ֆոտովոլտային համակարգի գնման մրցույթի հայտարարություն

Published 15/04/2020

«Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ-ն 2020 թ-ի ապրիլի 15-ին հայտարարում է մրցույթ Ֆոտովոլտային համակարգի գնման վերաբերյալ ՀՀ Կոտայքի մարզի Սոլակ համայնքի ՋՕԸ-ի պոմպակայանում տեղադրվելիք պոմպի աշխատանքի համար էլեկտրական հոսանք ստանալու նպատակով:

Մրցույթի վերջնաժամկետը սահմանվում է 2020 թ-ի ապրիլի 30-ը:

Աշխատանքների իրականացման վերջնաժամկետը հունիսի 15-ը:

Բոլոր առաջարկները գնահատվելու են հանձնաժողովի կողմից տեխնիկական լուծման (55%) և գնային առաջարկից (45 %) ելնելով:

Միաժամանակ խնդրում ենք ներկայացնել Ձեր կազմակերպության լիցենզիան և տեղեկատվություն ՖՎ համակարգի սարքերի մակնշման, արտադրանքի ծագման երկրի:

Խնդրում ենք ներկայացնել նախագծա-նախահաշվային փաստաթղթերը՝ ՖՎ համակարգի ձեռք բերման և տեղադրման համար:

ԱՖԿ-ն (արևային ֆոտովոլտային կայանը) պետք է տեղադրվի միայն ՋՕԸ-ի պոմպակայանի նոր վերակառուցվող տանիքին:

2019-2020 — «Հայաստանի կանաչ ռեյնջերները՝ կայուն կենսակերպի և կրթության համար» (GRA-SLE)

Published 09/03/2020

«Հայաստանի կանաչ ռեյնջերները՝ կայուն կենսակերպի և կրթության համար» (GRA-SLE) նախաձեռնությունն ուսանողների խումբ է, որը ստեղծվել է «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ-ի (ՀԿՀԱԱՇՄ) և Չիլիի համալսարանի Էներգետիկայի կենտրոնի (CE-FCFM) հետ համատեղ իրականացվող «Երիտասարդ մասնագետների խրախուսում` գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էլեկտրիֆիկացման և կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման համար» ծրագրի շրջանակում:

Ծրագիրը ֆինանսավորվում է «Մեկ մոլորակ» ցանցի «Կայուն կենսակերպ և կրթություն» (ԿԿԿ/ SLE) ծրագրի միջոցով: SLE ծրագիրը համատեղ ղեկավարվում է Ճապոնիայի շրջակա միջավայրի նախարարության և Շվեդիայի կառավարության կողմից, որը ներկայացնում են Գլոբալ բնապահպանական ռազմավարության ինստիտուտը (IGES, https://iges.or.jp/en) և Ստոկհոլմի շրջակա միջավայրի ինստիտուտը (SEI, https://www.sei.org/): Ծրագիրն ընտրվել է «Կայուն կենսակերպ և կրթություն» ծրագրի առաջարկների համար հայտարարված բաց մրցույթի միջոցով` Ճապոնիայի կառավարության ֆինանսական աջակցությամբ:

Ծրագիրը կնպաստի ԿԿԿ ծրագրին` զարգացնելով և վերարտադրելով կայուն կենսակերպեր ակադեմիական և տնտեսական ոլորտներում: Ակադեմիական ոլորտում նախագիծը կմշակի կայուն գյուղական պրակտիկա / ակադեմիական ծրագիր` համագործակցելով Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի էներգետիկայի և էլեկտրատեխնիկայի ինստիտուտի հետ: Այս նախագծի շրջանակում Սոլակ համայնքում իրականացվելիք փորձնական ծրագիրը կմշակի գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների կայուն բիզնես մոդելներ: Համալսարանի ուսանողները կաշխատեն Սոլակ համայնքի հետ համատեղ՝ մաքուր էներգիայի տարբեր լուծումներ որոնելու և ներդնելու համար այն գյուղատնտեսական սննդի շղթաներում, որոնք առավել տարածված են Սոլակի ֆերմերների շրջանում:

ԾՐԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ

Հիմնական նպատակն է խթանել առողջ կենսակերպը և էլեկտրիֆիկացնել գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթան` կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման և hայկական գյուղական համայնքների հետ միասնաբար կարողությունների զարգացման գործում երիտասարդ մասնագետներին խրախուսելու միջոցով։

Մասնավորապես նախատեսվում է`

նպաստել բուհերի և գյուղատնտեսական քոլեջների երիտասարդ մասնագետների, կոոպերատիվների, ՀԿ-ների և մասնավոր ընկերությունների միջև կրթական և արդյունավետ համագործակցային գործողությունների խթանմանը` խրախուսելով գյուղական համայնքներում վերականգնվող տեխնոլոգիաների ավելի արագ ներդրումը՝ հաստատելով և ցուցադրելով դրանց արդյունավետությունն ու առավելությունները,
մշակել Հայաստանի գյուղական համայնքներում գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էներգետիկ արդյունավետության վերլուծության մեթոդներ, բացահայտել վերականգնվող էներգիայի ավելի հաջող ինտեգրման հնարավորությունները, ներդնել արդյունավետության բարելավումներ և արտադրանքի տարբերակում` ըստ տեղական և կայուն ինքնության,
գյուղական համայնքներում ավելի բարվոք կենսակերպի ներդրում` խրախուսելով կայուն բիզնես մոդելների մշակումը և ներդրումը, առողջ գյուղատնտեսական սննդի արտադրությունն ու սպառում,
նախագծել և իրականացնել կրթական և վերապատրաստման ծրագրեր` խրախուսելու և ուղղորդելու համար համալսարանի և գյուղատնտեսական քոլեջների ուսանողներին, որպեսզի գյուղական համայնքների հետ համատեղ զարգացնեն կարողությունները, մշակեն և իրականացնեն կայուն ծրագրեր` գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթայի տարբեր փուլերում:
Հայաստանում իրականացնել միկրոպիլոտային ծրագրեր՝ որպես ցուցադրական փորձ և համայնքային ռեսուրսային կենտրոններ՝ ուսանողների և համայնքի անդամների համար:
բացահայտել և ուսումնասիրել վերականգնվող էներգիայի խթանման գործիքները, ներառյալ ֆինանսավորման և մաքուր վճարման գործիքները, շուկայի ռազմավարությունների մշակումը` ապրանքների ավելի ճիշտ տեղակայման և իրացվելիության համար:
գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթայի էլեկտրիֆիկացման օրինակներ Հայաստանում (միկրոպիլոտային ծրագիրը կծառայի որպես երիտասարդ մասնագետների համար համայնքային ռեսուրսային կենտրոն և ձևանմուշ նոր նախագծերի համար),
գյուղի կայուն զարգացման վերաբերյալ կրթական ծրագրեր տեղական բուհերի և տեխնիկական / գյուղատնտեսական քոլեջների համար,
գյուղական համայնքներում գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների համար կայուն բիզնես մոդելների բացահայտման և իրականացման համար մեթոդաբանություն և ձեռնարկներ` միկրոպիլոտային ծրագրի իրականացման ընթացքում փորձառության և մշակված լավագույն փորձի հավաքագրման միջոցով:
երկու երկրների (Հայաստան և Չիլի) համար քարոզչական և իրազեկային գործունեության պլաններ՝ տեղական այլ կազմակերպություններին ցուցադրելով տեխնոլոգիաներն ու ծրագրերի կառուցվածքը։

ԾՐԱԳՐԻ ՄԱՍԻՆ ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Երիտասարդ մասնագետների խրախուսում` գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էլեկտրիֆիկացման և կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման համար» ծրագրի մեկնարկը
Ծրագրի վեբէջը «Մեկ մոլորակ» ցանցի կայքում
Ակադեմիական ծրագրի մասին թռուցիկ

Հրատարակություններ

El aporte de la Universidad de Chile en proyectos solares para comunidades en Armenia

ԱԿԱԴԵՄԻԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

Գործընկերներ

Ակադեմիական հաստատություններ՝
- Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան (ՀԱԱՀ, https://anau.am/hy/)
- Հայաստանի ամերիկյան համալսարան (ՀԱՀ, aua.am)
Մասնավոր ընկերություններ՝
- «ԱՄ Փարթնըրզ Քոնսալթինգ Քամփնի» խորհրդատվական ընկերություն (https://www.ampartners.am/hy/about.html),
- Ագրոբիզնեսի և գյուղի զարգացման կենտրոն (CARD, http://card.am/hy)
- Արևային էներգիայի արտադրությամբ մասնագիտացված ընկերություններ (օրինակ` Solaress և այլն)

ՓՈՐՁՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

ՍՈԼԱԿ ՀԱՄԱՅՆՔ

Կոտայքի մարզ

ՀՀ տարածքը բաժանված է տասը մարզի և Երևան քաղաքի, որը ղեկավարվում է «Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքով:

ՀՀ մարզերում պետական կառավարման ոլորտի հարաբերությունները կարգավորվում են ՀՀ Նախագահի «Հայաստանի Հանրապետության մարզերում պետական կառավարման մասին» հրամանագրով և այլ իրավական ակտերով:

Մարզպետերն իրագործում են կառավարության տարածքային քաղաքականությունը, համակարգում են գործադիր մարմինների տարածքային ծառայությունների գործունեությունը, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:

Սոլակ. Կարիքներ և հնարավորություններ

Սոլակ գյուղը գտնվում է Հրազդան գետի ափին, Կոտայքի մարզում, շրջկենտրոնից 5 կմ հարավ-արևմուտք: Հեռավորությունը մայրաքաղաք Երևանից 38 կմ է:

Ծովի մակարդակից բարձրությունը 1650 մ է: Սոլակի բնակչությունը կազմում է 2678 մարդ: Տարածքը 3020 կմ²է: Համայնքն ունի դպրոց, գրադարան, մշակույթի տուն, մանկապարտեզ և ամբուլատոր առողջապահական բաժանմունք:

Գյուղացիները զբաղվում են անասնապահությամբ, բանջարեղենի և հացահատիկի մշակությամբ:

ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՆԵՐ

Սոլակի համայնքապետ և վարչակազմ (կապ)
Սոլակի Կանանց ռեսուրսային կենտրոն

Կենտրոնն օգնում է տեղական կին ֆերմերներին իրականացնել կայուն գյուղատնտեսություն՝ թունաքիմիկատների օգտագործման, բուսական թուրմերի, կոմպոստի և կենսահումուսի արտադրության և օգտագործման միջոցով, ինչպես նաև վնասատուների դեմ ինտեգրված պայքարի (ՎԴԻՊ) ներդրմամբ: Կենտրոնի կանայք աճեցնում, արտադրում և վաճառում են հետևյալ ապրանքները՝ չրեր, ոսպ, հաճար, չոր լոբի, թեյաբույսեր, մեղր, տնային արիշտա, քամած մածուն, փոխինձ, պանիր, ավանդական հաց ( լավաշ) և խմորեղեն: «Մեկ մոլորակ» ցանցի — ի աջակցությամբ կենտրոնի արևային չորանոցը հագեցվել է արևային վահանակներով: Այն կին ֆերմերները, որոնց ուսուցանվել է արևային էներգիայի միջոցով գյուղմթերքի չորացման մեթոդը և դրա առավելությունները, կիսում են իրենց գիտելիքներն այլ գյուղերի կին ֆերմերների հետ: Բացի այդ, ՀԿՀԱԱՇՄ- ի աջակցությամբ, վերապատրաստված կին ֆերմերները հիմնել են փորձնական հողամաս` 90 մ²փոքր ջերմոցով: ՀԿՀԱԱՇՄ — ն ապահովել է անհրաժեշտ ենթակառուցվածքները, ինչպիսիք են էլեկտրաէներգիան, ոռոգումը և խմելու ջրի մատակարարումը, ինչպես նաև տրամադրել է գյուղատնտեսական գործիքներ: Այսպիսով, կենտրոնը կին ֆերմերների համար ստեղծում է եկամտի ստեղծման հնարավորություններ:

Ջրօգտագործողների ընկերություն (ՋՕԸ) (կապ)

ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ, ՏԵՍԱՆՅՈՒԹԵՐ ԵՎ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Հետադարձ կապ՝

«Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ
շրջակա միջավայրի» ՀԿ

ՀՀ, Երևան, 0019, Բաղրամյան պող. 24բ,

Հեռ.` (+374 10) 52 36 04

Էլ. փոստ` office@awhhe.am

Ֆեյսբուք՝ https://www.facebook.com/awhhe/?ref=bookmarks

ՀԱՊՀ

Ֆեյսբուք՝ https://www.facebook.com/polytech.am/

2019 – 2020 – Լյումինեսցենտային լամպերի հետազոտություն ՀՀ մարզերում

Published 03/03/2020

Հայաստանի Հանրապետության մարզերում իրականացված

լյումինեսցենտային լամպերի հետազոտության արդյունքների վերլուծություն

2019 թ.–ի դեկտեմբերի 25-ից մինչև 2020 թ.–ի ապրիլի 30-ը «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» (ՀԿՀԱԱՇՄ) հասարակական կազմակերպությունը ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության «Շրջակա միջավայրի մոնիթորինգի և տեղեկատվության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի ֆինանսավորմամբ իրականացրել է լյումինեսցենտային լամպերի հետազոտություն ՀՀ–ում՝ ք. Երևանում և 8 մարզի հետևյալ քաղաքներում՝ Մասիս և Արտաշատ (Արարատի մարզ), Արմավիր և Էջմիածին (Արմավիրի մարզ), Ապարան և Աշտարակ (Արագածոտնի մարզ), Գյումրի (Շիրակի մարզ), Սևան (Գեղարքունիքի մարզ), Աբովյան և Հրազդան (Կոտայքի մարզ), Դիլիջան (Տավուշի մարզ) և Եղեգնաձոր (Վայոց Ձորի մարզ):

Ուսումնասիրվել է թվով 1112 լամպ:

Երևանի խանութ–սրահներում գերակշռում էին ԼԱԴ լամպերը, առկա էին քիչ քանակությամբ շիկացման լամպեր և ավելի պակաս քանակությամբ սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպեր:

LED – սնդիկ չպարունակող ԼԱԴ լուսադիոդային լամպեր,

CFL — սնդիկ պարունակող կոմպակտ լյումինեսցենտային լամպեր

CFL- սնդիկ պարունակող կոմպակտ լյումինեսցենտային լամպեր

Մարզային քաղաքների խանութ–սրահներում ԼԱԴ և շիկացման լամպերը գրեթե նույն քանակի էին, և սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպերի քանակները նվազել էին մի շարք վաճառակետերում, միայն լամպերի 4 վաճառակետում դրանց քանակը թերևս մեծ էր: Դա բացատրվում է նրանով, որ այդ վաճառակետերում տեսականին բազմազան է, և վերջիններս դեռ չեն հասցրել իրացնել ձեռք բերված լյումինեսցենտային լամպերը:

Այսպիսով, հանրապետության տարածքում հետազոտված 41 վաճառասրահից 36-ում առկա էին սնդիկ չպարունակող ԼԱԴ տեսակի լամպեր՝ 88 %, 31-ում՝ սնդիկ չպարունակող շիկացման լամպեր (76 %) և 22 -ում՝ սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպեր (54 %): Հարկ է նշել նաև, որ կան վաճառասրահներ, որտեղ մնացել էին քիչ քանակությամբ լյումինեսցենտային լամպեր։ Դրանց ներկրումը դադարեցվել էր, և վաճառքն իրականացվում էր զեղչված գներով:

Ավելի շատ լյումինեսցենտային լամպեր առկա էին մասնագիտացված լամպերի խանութներում` ք. Մասիսի «Շինարար մարկետ» շինանյութի խանութում, ք. Արմավիրի «ԼԵԴ լամպեր» խանութում, ք. Գյումրիի շինանյութի խանութում:


OUQI lighting, CFL, 125 W, E27, 3U, 8000 ժ, 2600 ՀՀ դրամ, արտադրված է Չինաստանում	ALITE, FL, 250W, E27, էլիպսաձև, 1 տարի երաշխիք, 3 տարի կյանքի տևողություն, 1800 ՀՀ դրամ, արտադրված է Չինաստանում	CTORCH Economic energy saver, FL, 32W, E27, 3U, ռեֆլեկտոր, 6 տարի կյանքի տևողություն, 8000 ժ, 1100 ՀՀ դրամ, արտադրված է Չինաստանում

Լամպերի ապրանքանիշների (բրենդներ) ուսումնասիրության ժամանակ պարզվեց, որ Հայաստան ներկրվում են մոտ 137 ապրանքանիշի տարբեր տեսակի լամպեր՝ սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպեր (ԼԼ), սնդիկ չպարունակող ԼԱԴ (լուսադիոդային) և սնդիկ չպարունակող շիկացման լամպեր (ՇԼ):

Հետազոտված ապրանքանիշներից սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպերի ապրանքանիշները 40-ն էին և կազմում էին հետազոտված լամպերի մոտ 29% — ը: Առավել շատ հանդիպում էին սնդիկ չպարունակող, նորագույն տեխնոլոգիայով պատրաստված ԼԱԴ (լուսադիոդային) լամպերի ապրանքանիշները՝ 86 (63%), իսկ ամենաքիչը սնդիկ չպարունակող շիկացման լամպերի ապրանքանիշներն էին: Սա խոսում է այն մասին, որ հեշտությամբ կարելի է անցում կատարել նոր անվնաս տեխնալոգիայով լամպերի վաճառքին և իհարկե` սպառմանը:

Միևնույն ապրանքանիշով հանդիպում էին մեկ, երկու կամ երեք տեսակի լամպեր: Ուստի արգելելուց պետք է դա հաշվի առնել և նշել, որ այդ ապրանքանիշի միայն լյումինեսցենտային տեսակի լամպերն այլևս չի թույլատրվում ներկրել:

Այսպես, օրինակ, KOSMOS, Opouqi Lighting, OSRAM, PHILIPS ապրանքանիշներով առկա էին 3 տեսակի լամպեր՝ լյումինեսցենտային, ԼԱԴ, շիկացման:

KOSMOS, Opouqi Lighting, OSRAM, PHILIPS ապրանքանիշներով առկա էին 3 տեսակի լամպեր՝ լյումինեսցենտային, ԼԱԴ և շիկացման:


PHILIPS GENIE CFL-11W-3U-E14	PHILIPS LED 5W G45 E27	PHILIPS INC 40W C35 E14

PHILIPS INC 40W քամահարված մոմ E14	PHILIPS INC 60W Reflector E14	PHILIPS LED 7W A60 E27

CTORCH, EGLO, General Lighting, Supra, Tersen ապրանքանիշներով առկա էին լյումինեսցենտային և ԼԱԴ լամպեր:

CTORCH CFL

11W Spiral E14

CTORCH LED Bulb-Polaris

12W A60 E27

CTORCH LED T-Bulb

60 W E27

Borsan, Camelion, Emkay ապրանքանիշներով առկա էին լյումինեսցենտային և շիկացման լամպեր:

KlAUS, LEUCI, Lisma, LUCIO, NAVIGATOR, START, Zenitհ ապրանքանիշներով առկա էին ԼԱԴ և շիկացման լամպեր:

Սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպերից հաճախ հանդիպող ապրանքանիշներն էին՝ CTORCH, Economic CTORCH, TORCH Energoeconomic, Energy saving lamp, OSRAM:

Լյումինեսցենտ լամպերի CTORCH, Economic CTORCH, TORCH Energoeconomic, Economic Energy Saving, Energy Saving Lamp, Energy Saving System ապրանքանիշները նույն կազմակերպության արտադրած տարբեր սերունդների լամպեր են` բազմաթիվ փոփոխություններ կրած կամ որոշակի ժամանակահատվածում նոր տեխնոլոգիական լուծումներով ստացված:

Մեծ սրահների և դասասենյակների լուսավորության համար նախկինում օգտագործվում էին լուսատուի հետ վաճառվող գծային խողովակավոր լյումինեսցենտային լամպեր, օրինակ Tinko ապրանքանիշի, իսկ այժմ վաճառքում առկա են սնդիկի պարունակությունից զերծ լուսադիոդային լուսատուներ՝ LED Diffuser Fixture, AD NEXT for classroom, T5 LED Lighting Fixture, T8-R LED, IN HOME:

Լամպերի ծագումն ուսումնասիրելիս պարզվեց, որ գրեթե բոլոր 3 տեսակի լամպերն արտադրվում են Չինաստանում:

Լյումինեսցենտային լամպերի ծագման երկիրը Չինաստանն է: Նշենք, որ OSRAM ապրանքանիշով ԼԱԴ և լյումինեսցենտային լամպերն արտադրվում են Չինաստանում, իսկ այդ ապրանքանիշի շիկացման լամպերը՝ Ֆրանսիայում: LEXPLUS Energy Saving ապրանքանիշի լյումիեսցենտային լամպը Լեհաստանի արտադրանք է, General Electric Green լամպը հունգարական ծագման է, իսկ Radium Ralux Rapid լամպը գերմանական է`կրկին արտադրված Չինաստանում:

Լյումինեսցենտային լամպերի արժեքներն ուսումասիրելիս պարզվեց, որ կենցաղային օգտագործման լյումինեսցենտային լամպերի գները տատանվում է 470 ՀՀ դրամից մինչև 4200 ՀՀ դրամը, իսկ դահլիճի համար նախատեսվածներինը՝ 4500 ՀՀ դրամից մինչև 9000 ՀՀ դրամ:

Գնագոյացման վրա ազդում է դիզայնը, լամպի հզորությունը, անոթի տեսակը, արտադրող կազմակերպության կողմից ստեղծման և ներկրողի կողմից՝ ներմուծման ծախսերը, վաճառող կազմակերպության կողմից իրականացված ծախսերը:

Փողոցային լուսավորության համար նախատեսված և սնդիկ պարունակող լյումինեսցենտային լամպերից խանութներում առկա էին քիչ քանակի էլիպսոիդ ձևի, ապակյա անոթով լամպեր հետևյալ ապրանքանիշների՝ SiRaium (250 վտ` 1400 ՀՀ դրամ), Emkay (250 վտ` 1350 ՀՀ դրամ), Alite (250 վտ` 1800 ՀՀ դրամ)։

SiRaium

Elipsodial, E27, 1400 դրամ

Emkay

Elipsodial, E27, 1350 դրամ

Լյումինեսցենտային այդ լամպերի էժանացումը պայմանավորված էր այն հանգամանքով, որ դրանք ՀՀ շուկայից դուրս էին եկել, այդ պատճառով դրանց մնացյալ քանակի նկատմամբ կիրառվել էին զեղչեր:

Լյումինեսցենտային լամպերի երաշխիքային ժամկետներն ուսումնասիրելիս պարզվեց, որ արտադրող կազմակերպության կողմից լյումինեսցենտային լամպերին տրված է երաշխիք` 1-ից մինչև 3 տարի:

Ուսումնասիրության ընթացքում նույն ապրանքանիշի ավելի վաղ ստացված խմբաքանակի լամպերի տուփերի վրա երաշխիքային ժամկետներն առկա էին, մինչդեռ մյուս խմբաքանակի վրա դրանք առկա չէին (օրինակ` CTORCH CFL- Ստորչ Կոմպակտ լյումինեսցենտային լամպ):

Չնայած որոշ լյումինեսցենտային լամպերի փաթեթի վրա առկա է մակնշում արտադրողի կողմից տրվող երաշխիքի վերաբերյալ, այնուամենայնիվ, վաճառակետերում այդ լամպերին այժմ երաշխիք չի տրվում:

Լյումինեսցենտային լամպերի կյանքի տևողության հետազոտության արդյունքում պարզվեց, որ այդ տեղեկատվությունը նշված է փաթեթի վրա` ժամով կամ տարով:

Այսպես օրինակ Global, LEXPLUS Energy Saving ապրանքանիշների կյանքի տևողությունը 6000 ժ է, Borsan, CTORCH, Economic CTORCH, TORCH Energoeconomic, Energy saving lamp, OSRAM spiral, ouqi Lighting, Tersen ապրանքանիշներինը՝ 8000 ժ, Camelion, EGLO, General Electric Green / GE, OSRAM Reflector, Panasonic, Radium Ralux^R Rapid, Supra ապրանքանիշներինը՝ 10000 ժ, PHILIPS ապրանքանիշինը՝ 15000 ժ, IDEAL LUX ապրանքանիշինը՝ 25000 ժ։

Լյումինեսցենտային լամպերի ներկրումն արգելելուց հետո պետք է հաշվի առնել, որ որոշ ներկրող կազմակերպություններ արտադրող ընկերություններին արդեն փոխանցել են գումար և սպասում են ապրանքին։ Կան կազմակերպություններ, որոնք պահեստներում և վաճառակետերում ունեն ձեռք բերված որոշ քանակի լյումինեսցենտային լամպեր։ Որոշ սպառողներ գնել են և տանը պահել են լյումինեսցենտային լամպեր, որոնք պատշաճ շահագործման պարագայում կծառայեն լամպի փաթեթի վրա նշված ծառայության ժամկետի սահմաններում: Այս ամենը պետք է հաշվի առնել` արգելելուց հետո լյումինեսցենտային լամպերի վերացման ժամկետը հաշվարկելիս:

Ինչ վերաբերում է խանութ–սրահներում կամ ներկրող կազմակերպության պահեստներում առկա լամպերի քանակի հսկողությանը, անհրաժեշտ է գրանցել լյումինեսցենտային լամպերի քանակը և ընթացիկ հսկողությամբ պարզել` նոր քանակներ ձեռք են բերվու՞մ, թե՞ ոչ: Նման գործառույթն իրավասու է իրականացնել ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմինը:

Լյումինեսցենտային լամպերի էներգաարդյունավետության դասի պատկանելիությունը նշված էր լամպերի փաթեթների վրա:

Ժամանակակից էներգախնայող կամ լյումինեսցենտային լամպերը պատկանում են «А» և «B» դասերին:

Լյումինեսցենտային լամպերի վտանգավորությունը

Լյումինեսցենտային լամպերը պարունակում են սնդիկի գոլորշիներ, որոնք լամպի կոտրվելուց և ժամանակին վնասազերծման միջոցառումներ չկատարելու հետևանքով վնաս են հասցնում մարդու օրգանիզմին:

Մյուս վտանգավորությունը պայմանավորված է լյումինեսցենտային լամպերի արձակած ուլտամանուշակագույն ճառագայթների սպեկտրով, որը կարող է առաջացնել մաշկի բորբոքումներ (դերմատիտներ), աչքի լորձաթաղանթի բորբոքումներ (կատարակտ), ուռուցք:

Ստորև աղյուսակում ներկայացված են լամպի փաթեթի վրայից կամ հրահանգներից վերցված տվյալներ սնդիկի քանակության վերաբերյալ։

Սնդիկի գոլորշիների արտազատման պատճառներից մեկն այն է, որ լամպը լուսամփոփի մեջ տեղադրելու ժամանակ փոխարինողը լամպը բռնում է ոչ թե մարմնից, այլ ապակյա անոթից և պտույտների ժամանակ ուժ գործադրելուց հեշտությամբ կոտրում կամ ճեղքված է առաջացնում լամպի անոթի և մարմնի միջև: Սա նպաստում է սնդիկի գոլորշների արտազատմանը, հատկապես` լամպը միացնելուց, երբ սնդիկի գոլորշիները քաոտիկ շարժում են կատարում:

Մյուս պատճառն այն է, որ բնակիչներն անպիտան դարձած լամպը համապատասխան մարմինների միջոցով ոչ թե հանձնում են վնասազերծման, այլ կուտակում են նկուղներում և պատահաբար դիպչելու հետևանքով ճաքեր են առաջացնում լամպի անոթի վրա, որի պատճառով տեղի է ունենում սնդիկի արտանետում փակ տարածք:

Նման լամպերի կուտակման երևույթներ նախկինում մեր կողմից արձանագրվել է հիվանդանոցներում և ուսումնական հաստատություններում: Այս հաստատությունների աշխատակիցները, գիտակցելով լամպի վտանգավորությունը, դրանք քաղաքային աղբի հետ չեն հեռացրել, սակայն պահման ոչ պատշաճ պայմաններում, երբ ստիպված են եղել լամպերի պարունակությամբ արկղը բազմիցս տեղաշարժել և անզգուշորեն վայր դնել, լամպի վրա գոյացել են միկրոճաքեր, որոնք էլ նպաստել են սնդիկի գոլորշիների արտանետմանը փակ տարածք:

Փակ տարածքում կոտրվելու դեպքում, որոշ ժամանակ անց սնդիկի գոլորշիների խտությունը գերազանցում է սահմանային թույլատրելի խտությունը, ինչը վտանգավոր է մարդու առողջության համար։ Սնդիկի գոլորշիները շնչելիս հեշտությամբ անցնում են շնչառական ուղիներով թոքեր, այնտեղից արյուն և արյան միջոցով թափանցում գլխուղեղ ու առաջացնում թունավորման ախտանիշներ:

Անմիջապես արտահայտվող ախտանիշներն են՝ գլխացավ, թուլության արագ զարգացում, հոգնածության զգացում, հիշողության կորուստ, գլխապտույտ:

Խոնավության կամ լամպի անոթին անզգուշությամբ թեթևակի հարված հասցնելու դեպքում ապակյա անոթի պատից կարող է անջատվել լյումինաֆորը, որի հետևանքով սենյակ կարող են թափանցել ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները: Դրանց երկարատև ազդեցությունը կհանգեցնի մաշկի բորբոքումների (դերմատիտներ), աչքի լորձաթաղանթի բորբոքումների (կատարակտ) և ուռուցքի առաջացմանը:

Կոմպակտ լյումինեսցենտային լամպերը պարունակում են 1 մգ-ից մինչև 5 մգ սնդիկ, իսկ խողովակավոր լյումինեսցենտային լամպերը` 5 մգ սնդիկ։

Լյումինեսցենտային լամպերի մասին առավել մանրամասն տեղեկատվություն կարող եք ստանալ հետևյալ աղբյուրներից`

Կոտրված լյումինեսցենտային լամպերը վտանգավոր են առողջության համար`

http://old.awhhe.am/wp-content/uploads/2020/06/fl-lamps-j5.pdf

Կենցաղային օգտագործման տարբեր տեսակի լամպերի առավելություններն ու թերությունները` http://old.awhhe.am/wp-content/uploads/2020/06/lamps-book_compressed_mariam.pdf

Ի՞նչ անել, եթե լամպը դարձել է գործածության համար ոչ պիտանի

ՀՀ–ում գործող համատասախան մարմինների օգնությամբ, օրինակ, ԱԻՆ-ի քիմիական անվտագության աշխատակիցների միջոցով, կազմակերպել բնակիչներից ոչ պիտանի լամպերի հավաքումը և հատուկ տարաներով տեղափոխումը, որպեսզի լյումինեսցենտային լամպերը չկոտրվեն, հասցնել դրանք քիմիական վտանգավոր նյութերի համար նախատեսված վնասազերծման կետ և իրականացնել վնասազերծում՝ օգտահանել սնդիկը, լյումինաֆորը, լամպի ախտահարված ապակին, ստացված առանձին բաղադրիչները պահել հերմետիկ փակված կոնտեյներներում (սնդիկը` կապարե տարաներում): Այնուհետև դրանք տեղափոխել քիմիական նյութերի ու թափոնների պահեստ, պահել անվտանգությունն ապահովող պայմաններում և ստացված առանձին բաղադրիչները պահել հերմետիկ փակված կոնտեյներներում և լամպի առանձնացված մասերը պահել առանձին պահեստներում՝ հաշվի առնելով վտանգավորության մակարդակը:

Ի՞նչպես օգտահանել և վարակազերծել ոչ պիտանի դարձած լամպը

Գոյություն ունեն հատուկ տեխնելոգիայով աշխատող սարքեր, օրինակ` «Экотром-2У», որոնց միջոցով հնարավոր է օգտահանել սնդիկը լամպերից:

Լյումինեսցենտային լամպի օգտագործման հրահանգներում նշված է, որ լամպի օգտահանումը պետք է իրականացնել վաճառք իրականացնող երկրի օրենսդրությանը համապատասխան:

«Սնդիկ պարունակող ապրանքների վերաբերյալ իրազեկության բարձրացում և տվյալների վավերացում» թեմայով աշխատաժողով

Ջրամատակարարման և ջրահեռացման հավասար հասանելիությունը խոցելի և մեկուսացված խմբերի համար

Published 31/01/2020

Մամուլի հաղորդագրություն

Երևան, 30 հունվարի 2020թ.: Յուրաքանչյուր ոք ունի ջրամատակարարման և ջրահեռացման հասանելիության իրավունք և յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է վճարել մատուցված ծառայությունների դիմաց: Պետությունը պետք է սահմանի այնպիսի մեխանիզմներ, որոնք հնարավորություն կընձեռեն սոցիալապես անապահով բնակչությանն օգտվել այդ ծառայություններից, իսկ բնակչության կողմից` ապահովել այդ ծառայությունների դիմաց վճարումը:
Այս և ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտի մի շարք այլ խնդիրներին էր նվիրված սույն թվականի հունվարի 30–ին, «Իբիս Երևան Կենտրոն» հյուրանոցի «Երևան» սրահում տեղի ունեցած հանդիպումը, որը կազմակերպվել էր «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ–ի նախաձեռնությամբ`ՄԱԿ–ի ժողովրդավարության հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ իրականացվող «Կանանց հնարավորությունների ընձեռում` Հայաստանում ջրային պաշարների կայուն կառավարման գործընթացին մասնակցության համար» ծրագրի շրջանակում։
Հանդիպմանը մասնակցում էին պետական գերատեսչությունների, ՀԿ–ների և ծրագրում ընդգրկված համայնքների ներկայացուցիչներ։
Ելույթների ընթացքում անդրադարձ կատարվեց Հայաստանի Հանրապետությունում գործող սակագնային քաղաքականությանը, խմելու ջրի, ջրահեռացման և ոռոգման ջրի սակագների ձևավորման գործընթացին, խոցելի խմբերին տրամադրվող սոցիալական աջակցությանը և այլ հարցերին։
Սակագնային քաղաքականության մասին խոսելիս, մասնակիցների ուշադրությունը հրավիրվեց այն հանգամանքին, որ միասնական սակագինը կիրառվում է «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ–ի սպասարկման տարածքում ընդգրկված բնակավայրերի բոլոր սպառողների, ներառյալ խոցելի և մեկուսացված խմբերի համար: Մինչդեռ, հիշյալ ընկերության սպասարկման տարածքից դուրս գտնվող բնակավայրերի մասով չկա լիարժեք տեղեկատվություն ջրի սակագնի վերաբերյալ, քանի որ այս բնակավայրերում ընդհանուր խնդիր է նույնիսկ ջրամատակարարման և ջրահեռացման հասանելիության ապահովումը: Բացի այդ, ներկա դրությամբ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված չեն խոցելի և մեկուսացված խմբերը:
Խոսվեց նաև այն մասին, որ ներկայումս անհրաժեշտություն է առաջացել կատարել օրենսդրական փոփոխություններ, մասնավորապես ՀՀ ջրային օրենսգրքում, որտեղ նախաձեռնվում է նաև ներառել խոցելի և մեկուսացված խմբերի սահմանումը և այդ խմբերի համար խմելու ջրամատակարարման հավասար հասանելիության ապահովումը:
Հանդիպման ավարտին, մասնակիցները ներկայացրեցին մի շարք առաջարկություններ` խոցելի խմբերի խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման իրավունքների իրացումն ապահովելու համար։

“Երիտասարդ մասնագետների խրախուսում՝ գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էլեկտրիֆիկացման և կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման համար” Սեմինար-հանդիպում

Published 12/12/2019

Chile_Poster A3

Կապարով թունավորումների կանխարգելման միջազգային շաբաթ` Երկրներն ընդունում են ներկերում կապարի պարունակությունը սահմանափակող օրենքներ

Published 31/10/2019

«Կապարով թունավորումների կանխարգելման միջազգային շաբաթ»–ը Կապարային ներկերի վերացման հարցերով գլոբալ դաշինքի նախաձեռնությունն է, կամավոր համագործակցություն, որը ստեղծվել է ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրի և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից` նպատակ ունենալով կանխել կապարի ազդեցությունը` խթանելով կապար պարունակող ներկերից աստիճանաբար հրաժարումը։

«Կապարով թունավորումների կանխարգելման միջազգային շաբաթ»–ը տեղի է ունենում ամեն տարի՝ հոկտեմբերի վերջին շաբաթվա ընթացքում:

«Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» հասարակական կազմակերպությունը հանդիսանում է «Կայուն օրգանական աղտոտիչների վերացման միջազգային ցանց»-ի անդամ և նույնպես միանում է այդ քարոզարշավին:

Քարոզարշավի նպատակը մարդու առողջության, հատկապես` երեխաների վրա կապարի ազդեցության կանխման նպատակով գործողությունների անհրաժեշտության մասին իրազեկության բարձրացումն է: Քարոզարշավն առանձնահատուկ ուշադրություն է հատկացնում կապարային ներկերի վերացման համար կառավարությունների, արդյունաբերության և սպառողների կողմից հետագա գործողությունների ձեռնարկման պահանջին:

«Կապարով թունավորումների դեմ գործողությունների միջազգային շաբաթ»–ի նախօրեին, որն այս տարի սկսվում է հոկտեմբերի 20-ին, երկու երկիր` Իսրայելն ու Բանգլադեշն, ընդունել են օրենքներ` ներկերում կապարի մակադակը մինչև 90 մմմ (մաս միլիոնի մեջ) սահմանափակելու մասին։ Այսպիսով, կապար պարունակող ներկերի արտադրությունը, ներմուծումը և վաճառքը կարգավորող երկրների ընդհանուր թիվը հասել է յոթանասուներեքի:

Բոլոր տեսակի ներկերի համար Իսրայելը որպես ՍԹԽ սահմանել է 90 մմմ–ն: Բանգլադեշն ընդունել է օրենք, որը սահմանափակում է կապարի պարունակությունը միայն դեկորատիվ ներկերում, մասնավորապես` տներում, դպրոցներում, հասարակական և առևտրի տարածքներում ներքին և արտաքին մակերեսները ներկելու համար, ինչպես նաև խաղալիքների, կահույքի և խաղահրապարակների համար:

Ներկերում կապարի օգտագործումը կանխելու ամենաարդյունավետ միջոցը ազգային օրենսդրության և իրավաբանորեն պարտադիր չափանիշների կիրառումն է, որոնք արգելում են ներկերում կապարային հավելումների օգտագործումը: Նվազագույնը, երկրները պետք է դադարեցնեն կենցաղային դեկորատիվ կապարային ներկերի արտադրությունը, ներմուծումը և վաճառքը և հաշվի առնեն բոլոր տեսակի ներկերում կապարի սահմանափակման հնարավորությունը:

Կապար պարունակող ներկն ամբողջ աշխարհում երեխաների վրա կապարի ազդեցության աղբյուրներից մեկն է: Այս խնդիրը ճանաչվել է որպես Քիմիական նյութերի միջազգային կառավարման ռազմավարական մոտեցման (ՔՆՄԿՌՄ/SAICM) քաղաքականության ի հայտ եկող նոր հարց: Կապարով թունավորումը մտավոր հետամնացություն է առաջացնում տարեկան մոտ 600,000 երեխայի մոտ և կարող է առողջական հետևանքներ ունենալ ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Աղբյուրը` https://www.who.int/ipcs/lead_campaign/en/ http://sdg.iisd.org/news/israel-bangladesh-adopt-legislation-to-limit-lead-in-paint/

https://www.who.int/ipcs/lead_campaign/ru/

Страны принимают законы по ограничению свинца в краске

Международная неделя по предотвращению отравления свинцом является инициативой Глобального альянса по ликвидации свинцовой краски, добровольного партнерства, созданного ООН по окружающей среде и Всемирной организацией здравоохранения для предотвращения воздействия свинца путем содействия поэтапному отказу от красок, содержащих свинец.

Международная неделя предотвращения отравления свинцом проводится ежегодно в последнюю неделю октября. Целью недели кампании является повышение осведомленности о необходимости принятия мер по устранению воздействия свинца на здоровье человека, особенно в отношении детей. Особое внимание на неделе кампании уделяется призыву правительств, промышленности и потребителей к дальнейшим действиям по устранению свинцовой краски.

Накануне Международной недели действий против отравления свинцом, которая в этом году начнется 20 октября, две страны — Израиль и Бангладеш- приняли законы, ограничивающие содержание свинца в краске на уровне 90 частей на миллион. Таким образом, общее число стран, регулирующих производство, импорт и продажу свинец содержащих красок достигло семидесяти трех.

Израиль установил предел в 90 частей на миллион для всех типов красок. Бангладеш приняла закон, ограничивающий содержание свинца только в красках для декоративных работ, в частности, для покраски внутренних и внешних поверхностей в жилых домах, школах, общественных и коммерческих помещениях, а также игрушек, мебели и игровых площадок.

Наиболее эффективный способ предотвращения использования свинца в красках — принятие национальных законов и юридически обязательных стандартов, запрещающих использование свинцовых добавок в красках. Как минимум, страны должны остановить производство, импорт и продажу бытовых декоративных свинцовых красок и рассмотреть возможность ограничения свинца во всех типах красок.

Свинецсодержащая краска является одним из источников воздействия свинца на детей во всем мире. Эта проблема была определена как возникающий вопрос политики Стратегического подхода к международному регулированию химических веществ (СПМРХВ). Отравление свинцом вызывает умственную отсталость примерно у 600 000 детей в год и может иметь последствия для здоровья на протяжении всей жизни.

По материалам https://www.who.int/ipcs/lead_campaign/en/ http://sdg.iisd.org/news/israel-bangladesh-adopt-legislation-to-limit-lead-in-paint/

https://www.who.int/ipcs/lead_campaign/ru/

«Երիտասարդ մասնագետների խրախուսում` գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էլեկտրիֆիկացման և կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման համար» ծրագրի մեկնարկը

Published 08/10/2019

(Մամուլի հաղորդագրություն)

Երևան, 8 հոկտեմբերի 2019թ.: «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» (ՀԿՀԱԱՇՄ) ՀԿ-ի կողմից տրվեց «Երիտասարդ մասնագետների խրախուսում` գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների էլեկտրիֆիկացման և կայուն բիզնես մոդելների ստեղծման համար» ծրագրի մեկնարկը` Չիլիի համալսարանի Էներգետիկայի կենտրոնի հետ համատեղ (CE-FCFM): Այն ֆինանսավորվում է «Մեկ մոլորակ» ցանցի «Կայուն կենսակերպ և կրթություն» (ԿԿԿ/SLE) ծրագրի միջոցով: Վերջինս ղեկավարում են Ճապոնիայի շրջակա միջավայրի նախարարությունը և Շվեդիայի կառավարությունը, որոնք ներկայացված են, համապատասխանաբար, Համաշխարհային բնապահպանական ռազմավարությունների ինստիտուտի (IGES) և Ստոկհոլմի շրջակա միջավայրի ինստիտուտի (SEI) կողմից: Ծրագիրն ընտրվել է «Կայուն կենսակերպ և կրթություն» ծրագրի հետ կապված առաջարկների ներկայացման համար հայտարարված բաց մրցույթի միջոցով` ճապոնիայի կառավարության ֆինանսական աջակցությամբ։

Ծրագիրը կնպաստի ԿԿԿ ծրագրին` կրթական և տնտեսական ոլորտներում կայուն կենսակերպի մշակման և կիրառման միջոցով: Ծրագրի շրջանակում կրթական ոլորտում, Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի էներգետիկայի և էլեկտրատեխնիկայի ինստիտուտի հետ համագործակցության արդյունքում կմշակվի գյուղի կայուն զարգացման վերաբերյալ ուսումնական ծրագիր: Սույն ծրագրի շրջանակում Սոլակ համայնքում իրականացվելիք միկրոպիլոտային ծրագրի շրջանակում կմշակվեն գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների համար կայուն բիզնես մոդելներ: «Համալսարանի ուսանողները համատեղ կաշխատեն Սոլակ համայնքի հետ` Սոլակի ֆերմերների շրջանում առավել տարածված գյուղատնտեսական սննդի արժեքային շղթաների համար մաքուր էներգիայի տարատեսակ լուծումների որոնման և ներդրման համար», — ասաց «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ–ի նախագահ դոկտոր Ելենա Մանվելյանը։

«Ծրագրի շրջանակում կմշակվեն կայուն լուծումներ համայնքների և երիտասարդ ձեռներեցների համար` վերականգնվող և մաքուր պաշարների փոքր մասշտաբներով օգտագործման շնորհիվ` բարձրացնելով տեղական գյուղատնտեսական սննդամթերքի արտադրության կարևորությունը», — ասաց Չիլիի համալսարանի էներգետիկ կենտրոնի ավագ գիտաշխատող, դոկտոր Մարսելո Մատուսը և ավելացրեց. «Համալսարանի և համայնքի միջև գործընկերությունը թույլ կտա զորացնել երիտասարդ մասնագետներին և տեղական գյուղատնտեսական սնունդ արտադրողներին` որդեգրելու կայուն կենսակերպ»:

Առավել մանրամասն տեղեկատվության համար դիմել «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ–ի նախագահ Ելենա Մանվելյանին` office@awhhe.am էլեկտրոնային հասցեի միջոցով։

Մենք քսան տարեկան ենք

Published 30/09/2019

2019թ.–ի սեպտեմբերի 24–ին, Արամ Խաչատրյանի անվան տուն–թանգարանում «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ–ն նշեց իր հիմնադրման 20–ամյակը։ Միջոցառմանը ներկա էին ՀՀ նախարարությունների, միջազգային կազմակերպությունների հայաստանյան գրասենյակների, ՀԿ–ների ներկայացուցիչներ և արտասահմանյան հյուրեր։ Միջոցառման ժամանակ հնչեցին աշխարհահռչակ կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ` Արամ Ասատրյանի (ջութակ), Յանա Դարյանի (ալտ), Հասմիկ Տեր–Անտոնյանի (դաշնամուր) և Գոհար Ներսիսյանի (վոկալ) կատարմամբ։

http://old.awhhe.am/anniversary20/anniversary20-arm.pptx

http://old.awhhe.am/anniversary20/anniversary20-outcome-arm.pptx

Վտանգավոր է. ԵՄ–ի սահմանած նոր չափորոշիչը թույլ է տալիս մանկական խաղալիքներում օգտագործել թունունակ քիմիական նյութեր և վերամշակված պլաստմասսայից պատրաստված այլ արտադրանքներ

Published 27/02/2019

(Պրահա, Բրյուսել, փետրվարի 21, 2019թ.). Եվրոպական խորհրդարանի և Խորհրդի «Կայուն օրգանական աղտոտիչների (ԿՕԱ) վերաբերյալ կանոնակարգի բարեփոխման մասին» որոշմամբ, որի մասին հայտարարվեց այս շաբաթ, երեխաները կշարունակեն գտնվել վտանգավոր անտիպիրենների (հակակրակային խառնուրդներ) ազդեցության սպառնալիքի տակ, որոնք, ինչպես հայտնի է, առաջացնում են վահանագեղձի գործառույթի խաթարում և նյարդաբանական խանգարումներ: Բարեփոխված կանոնակարգի համաձայն, վերամշակված պլաստմասսայի մեջ թույլատրվելու է օգտագործել բարձր խտությամբ անտիպիրեններ, որոնք առկա են էլեկտրոնային թափոններում, այդ թվում` Ստոկհոլմի կոնվենցիայով արդեն արգելված անտիպիրենները:

Նոր կանոնները թույլ են տալիս օգտագործել 500 մգ/կգ չափաքանակով անտիպիրեններ, որոնք, ըստ Ստոկհոլմյան կոնվենցիայի, ներառված են համաշխարհային մակարդակով վերացման ենթակա նյութերի ցանկում: «Արնիկա»–յի, HEAL-ի և IPEN-ի շրջակա միջավայրի հիգիենայի հետազոտողները ցույց են տվել, որ թունունակ անտիպիրենները թափոնների հոսքում հայտնվում են էլեկտրոնային սարքավորումների հեռացման արդյունքում: Այս քիմիական նյութերը, որոնք առաջացնում են վահանագեղձի գործառույթի խաթարում և երեխաների մոտ նյարդաբանական խանգարումներ և ուշադրության պակաս, հայտնաբերվել են ողջ Եվրոպայում` վերամշակված պլաստմասսայից պատրաստված մեծ քանակությամբ մանկական արտադրանքներում և այլ սպառողական ապրանքներում: Այս չափորոշչի ներդրմամբ Եվրոպական խորհրդարանը և Խորհուրդը համաձայնել են ենթարկել մեր երեխաներին կայուն օրգանական աղտոտիչների ազդեցության վտանգին, ընդ որում դրանք այն քիմիական նյութերն են, որոնք Ստոկհոլմի կոնվենցիան առողջապահական և բնապահպանական խնդիրների պատճառով ձգտում է վերացնել համաշխարհային մակարդակում:

Ըստ վերջերս հրապարակված «Թունավոր սողանցք. վերամշակման միջոցով վտանգավոր թափոնների փոխակերպում նոր արտադրանքների» զեկույցի, լաբորատոր հետազոտությունները ցույց են տվել, որ եվրոպական 19 երկրում ձեռք բերված սպառողական ապրանքների 92 %-ը, ներառյալ խաղալիքները, աղտոտված են բրոմացված դիֆենիլ եթերներով (որոնք հիմնականում առաջանում են վերամշակված էլեկտրոնային թափոններից): Ճակատագրի հեգնանքով, այս որոշումը նշանակում է, որ փորձարկվող արտադրանքի 64 %-ը, ԵՄ-ի սահմանած չհիմնավորված չափազանց բարձր սահմանային թույլատրելի քանակի պատճառով, կհամարվի թույլատրելի:

«Եվրամիության կողմից խառնուրդներում և ապրանքներում այդ նյութերի համար սահմանված 500 մգ / կգ թույլատրելի չափաքանակը նշանակում է թույլ տալ, որ մանկական խաղալիքներն աղտոտվեն թունավոր անտիպիրեններով: Եվրոպական խորհրդարանի և Խորհրդի անդամներն արդյո՞ք ընդունելի են համարում, որ մեր երեխաները խաղան կայուն օրգանական աղտոտիչների հետ, որոնք նախատեսված է վերացնել համաշխարհային մակարդակում», — հարցնում է ուսումնասիրության առաջատար հեղինակ, «Արնիկա»–յի փորձագետ Ժիտկա Ստրակովան, որը մասնագիտացած է ԿՕԱ–ների հարցում:

Հետազոտողների կարծիքով, Եվրոպական խորհրդարանի և Խորհրդի համաձայնագրով նախատեսված չափորոշիչը ստեղծում է սողանցք, որը թույլ տալիս, որպեսզի մի շարք թունավոր քիմիական նյութեր վնաս հասցնեն մարդու առողջությանը:

«Վերամշակված թունաքիմիկատների օգտագործումը նոր արտադրանքներում խաթարում է անթափոն տնտեսության ամբողջ հասկացությունը: Սա եվրոպական որոշում կայացնողների կողմից պահանջում է խիստ միջոցառումների իրականացում` դրանք մեկընդմիշտ վերացնելու համար։ Բրոմացված դիֆենիլ եթերները խաղալու համար չեն: Այդ էնդոկրին քայքայիչները պատասխանատու են երեխաների ուշադրության պակասի և նյարդաբանական խանգարումների համար», — ասում է ուսումնասիրության համահեղինակ, «Հանուն առողջության և շրջակա միջավայրի» դաշինքի (HEAL) գործադիր տնօրեն Գենոն Ջենսենը:

«ԵՄ նոր կանոնները հակասում են Ստոկհոլմի կոնվենցիայով ստանձնած պարտավորություններին, որոնք արգելում են դեկաբրոմացված դիֆենիլ եթերներ պարունակող արտադրանքների վերամշակումը», — ասում է IPEN-ի ավագ գիտաշխատող և տեխնիկական խորհրդատու Ջո ԴիԳանգին: «Թունունակ նյութերի վերամշակման օգտին ԵՄ-ի դիրքորոշումը կողմերի առաջիկա համաժողովում կոնֆլիկտի համար հող է նախապատրաստում»:

Դիօսքիններն, առավել վտանգավոր նյութերի մեկ այլ խումբ, կարող են արտադրվել չկանխամտածված կերպով` վերամշակման գործընթացում անտիպիրեններ պարունակող պլաստմասսե իրերի տաքացման և վերակաղապարման ժամանակ: «Տոքսիկ ապուր` դիոքսինները պլաստիկ խաղալիքներում» ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ ԲԴԵ–ների վերամշակման արդյունքում առաջացած աղտոտումը հանգեցնում է դիօքսինների ներթափանցմանը վերամշակված պլաստմասսե արտադրանքներում, որը ևս մեկ պատճառ է ԲԴԵ–ների, որպես թափոնների, առաջացումը կանխելու համար։

«Գերմանիայում ձեռք բերված խաղալիքի հետազոտությունը ցույց է տվել, որ դրանում դիօքսինի պարունակությունը նույնն է, ինչ թափոնների այրման ժամանակ առաջացող թռչող մոխրում: ԲԴԵ–ները վտանգավոր քիմիական նյութեր են, որոնք ազդում են ուղեղի զարգացման վրա, վնասում են իմունային համակարգը և դեռևս չծնված երեխային, բարձրացնում են քաղցկեղի առաջացման վտանգը և վահանագեղձի գործառույթի խանգարման ռիսկը։ ԿՕԱ-ներպարունակող թափոնները շատ վտանգավոր են և պետք է խստորեն վերահսկվեն: ԵՄ-ն չկարողացավ դա անել, — բացատրում է ուսումնասիրության առաջատար հեղինակ, «Արնիկա»–յի «Թունավոր նյութեր և թափոններ» ծրագրի գործադիր տնօրեն, IPEN-ի դիօքսինների, ՊՔԲ–ների և թափոնների հարցերով աշխատանքային խմբի համանախագահ Յինդրիխ Պետրլիկը:

Հետադարձ կապ`

Ժիտկա Ստրակովա, «Արնիկա» ասոցացիա, jitka.strakova@arnika.org, tel.: +420 777 266 386

Լաուրա Վայդե, IPEN, lauravyda@ipen.org, tel: +1 510 387 1739

Էլկե Զանդեր, «Հանուն առողջության և շրջակա միջավայրի» դաշինք (HEAL), elke@env-health.org, tel.: +32 (0)2 234 36 47

«Արնիկա» ասոցիացիան չեխական ոչ կառավարական կազմակերպություն է, որը հիմնադրվել է 2001թ.–ին: Ասոցացիայի առաքելությունն է պահպանել բնությունը և առողջ միջավայրն ապագա սերունդների համար` ինչպես հայրենի երկրում, այնպես էլ արտերկրում: Իր հիմնադրման օրից, «Արնիկա»–ն աշխատել է սպառողներին քիմիական վտանգավոր արտադրանքներից պաշտպանության ոլորտում: Վերջերս «Արնիկա»–ն անցկացրել է իր սեփական ուսումնասիրությունը` կենտրոնանալով սպառողական ապրանքներում, հիմնականում` խաղալիքներում և մանկական խնամքի միջոցներում պարունակվող քիմիական նյութերի վրա: «Արնիկա»–ն ծառայում է որպես IPEN- ի համար Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի տարածաշրջանային կենտրոն:

«Հանուն առողջության և շրջակա միջավայրի» դաշինքը (HEAL) առաջատար շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է, որը զբաղվում է մարդու առողջության վրա շրջակա միջավայրի ազդեցության հարցերով` Եվրոպական միությունում և դրա սահմաններից դուրս: HEAL-ն աշխատում է ստեղծել այնպիսի օրենքներ և քաղաքականություն, որոնք նպաստում են մոլորակի և մարդկանց առողջությանը, պաշտպանում են աղտոտվածությունից առավել տուժածներին և բարձրացնում իրազեկությունն առողջության պահպանման նպատակով շրջակա միջավայրի պահպանությանն ուղղված միջոցառումներից ստացվող օգուտների մասին: ԵՄ թափանցիկության ռեեստրում HEAL-ի գրանցման համարն է` 00723343929-96։

ԿՕԱ–ների ոչնչացման հարցերով միջազգային ցանցն (IPEN) աշխարհի 100-ից ավելի երկրներում ավելի քան 500 առողջապահական և բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունների գլոբալ ցանց է, որն աշխատում է վերացնել աշխարհում ամենավնասակար քիմիական նյութերը` թույներից զերծ ապագա ստեղծելու համար: ԵՄ թափանցիկության ռեեստրում IPEN-ի գրանցման համարն է` 157269723532-97։

2019-2021 «Կանանց հնարավորությունների ընձեռում՝ Հայաստանում ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման գործընթացին մասնակցության համար»

Published 25/01/2019

«Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» (ՀԿՀԱԱՇՄ) ՀԿ–ի կողմից տրվել է ՄԱԿ-ի Ժողովրդավարության հիմնադրամի կողմից ֆինանսավորվող «Կանանց հնարավորությունների ընձեռում՝ Հայաստանում ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման գործընթացին մասնակցության համար» ծրագրի մեկնարկը։

Սույն 24–ամսյա ծրագիրը, որը մեկնարկել է 2019թ.–ի հունվարի 1–ին, նպատակ ունի նպաստել Արարատյան դաշտում բնական ջրային պաշարների կայուն կառավարմանն` ընդլայնելով կանանց խմբերի մասնակցությունը համայնքի ջրային պաշարների վերահսկման գործընթացին` ջրամատակարարման և ջրահեռացման հավասար հասանելիության ապահովման նպատակով: Դրան հասնելու համար, պետք է ձեռնարկվի միմյանց հետ փոխկապակցված երեք գործողություն` ազգային մակարդակում քննարկումներ սակագների փոխհատուցման մեխանիզմների վերաբերյալ` խոցելի և մարգինալացված խմբերի համար խմելու ջրամատակարարման և ջրահեռացման հավասար հասանելիության ապահովման համար, մարզային մակարդակում մշտադիտարկման վրա հիմնված մասնակցություն ոռոգման ջրի վերահսկմանը և համայնքային մակարդակում չորս փորձնական նախագծերի իրականացում։

ԾՐԱԳՐԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Քննարկում խոցելի և մարգինալացված խմբերի համար խմելու ջրամատակարարման և ջրահեռացման հավասար հասանելիության ապահովման նպատակով սակագների փոխհատուցման մեխանիզմների վերաբերյալ

Իրազեկության բարձրացման քարոզարշավ

Մշտադիտարկման վրա հիմնված մասնակցություն ոռոգման ջրի վերահսկմանը

Չորս փորձնական նախագծերի իրականացումը

Ապագա, Արմավիրի մարզ

2019 թ-ի Արմավիր մարզի Ապագա համայնքում իրականացվել է 157 մ ոռոգման ջրագծի կառուցումը մետաղյա խողովակաշարով, այն ունի ստորգետնյա տեղադրություն, որը ապահովում է դրա հուսալիությունն ու երկարակեցությունը/ ապահովում երկարաժամկետ ծառայումը: Համայնքի կողմից ներդրման շնորհիվ կառուցվել է այդ խողովակաշարի 30 մ-ը:

Այսպիսով 2020 թ-ին երկրորդ փուլով Արմավիր մարզի Ապագա համայնքում շարունակվել է ոռոգման ջրագծի կառուցման աշխատանքները, կառուցվել է 120 մ ոռոգման ջրագիծ:

2020 թ-ին երրորդ փուլով Արմավիր մարզի Ապագա համայնքում շարունակվել է ոռոգման ջրագծի կառուցման աշխատանքները, կառուցվել է ևս 108 մ ոռոգման ջրագիծ:

Տափերական, Արարատի մարզ

2019 թ-ի նոյեմբերին կառուցվել է մետաղյա խողովակաշարով խմելու ջրագիծ 512 մ երկարության, որը նորակառույց մայր ջրագիծը միացրել է Տափերականի ներքին ցանցին: Համայնքի ներդրումը 400 000 ՀՀ դրամ է:

Բերքանուշ, Արարատի մարզ

2020 թ-ի ապրիլին 193 մ երկարությամբ ոռոգման ջրագծի կառուցումը: Ոռոգման ջրագիծը կառուցվել է ցեմենտբետոնե կիսախողովակներով և 5 ջրբաժան հատվածում կառուցվել են ջրթող ավազանններ: Ջրատարի այն հատվածը, որը հատվում է ճանապարհի հետ, ստորգետնյա մետաղյա խողովակից է:

Նման ոռոգման ջրատարը զգալիորեն նվազեցնում է ջրի կորուստը: Այժմ ջրատարը կարող է ոռոգման ջրով ապահովել Բերքանուշի 12 հա հողատարածքների ոռոգումը, ինչը կթեթևացնի երկրագործությամբ զբաղվող 30 տնտեսության հոգսը: Ջրագծի կառուցման համար համայնքի ներդրումը կազմել է 1 միլիոն ՀՀ դրամ:

Լուսագյուղ, Արմավիրի մարզ

Արմավիր մարզի Լուսագյուղ համայնքում 2020 թ-ի մայիսին իրականացվել է համայնքի միջնակարգ դպրոցին պատկանող այգու և ծաղկանոցի տարածքում ոռոգման ջրագծի կառուցում 155 մ երկարությամբ: Սա հնարավորություն կտա աշակերտներին ներգրավել ոռոգման աշխատանքներում, նման խնամքը կսերմանի նրանց մեջ սեր դեպի բնությունը, նրանք ձեռք կբերեն հմտություններ և գիտելիքներ բույսերի մշակման վերաբերյալ: