Քիմիկատներ

Կապարից թունավորման կանխարգելման շաբաթ, 21-27 հոկտեմբեր 2018թ.

Published 30/10/2018

2018թ.–ի հոկտեմբերի 21-27-ը տեղի ունեցավ 6-րդ ամենամյա «Կապարից թունավորման կանխարգելման գործողությունների միջազգային շաբաթ»–ը: «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ–ն միացավ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությանը (ԱՀԿ), ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրին (ՄԱՇՄԾ) և աշխարհի այլ կազմակերպություններին` արգելելու կապարային ներկերի օգտագործումը և բարձրացնելու Կապարային ներկերի վերացման հարցերով գլոբալ դաշինքի գործունեության մասին իրազեկությունը։ Նախաձեռնության շրջանակում, «ԿՕԱ–ների ոչնչացման հարցերով միջազգային ցանց»–ի (IPEN) աջակցությամբ, ՀԿՀԱԱՇՄ ՀԿ–ն իրականացրել է հետևյալ գործողությունները.

Կապարային ներկերում կապարի պարունակության չափորոշիչի վերանայման խնդրանքով դիմել է ՀՀ առողջապահության նախարարությանը։ Համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի պատասխանի, ներկայումս համաձայնեցման փուլում է գտնվում ԵԱՏՄ «Լաքաներկային նյութերի անվտանգության մասին» տեխնիկական կանոնակարգի նախագիծը, որի ընթացքում առողջապահության նախարարությունն առաջարկել է արգելել լաքաներկային նյութերում կապարի և կապար պարունակող պիգմենտների օգտագործումը։
Տպագրել և տարածել է կապարային ներկերի թեմայով իր ստեղծած տպագրական նյութերը (բուկլետի 250 օրինակ, պաստառի 80 օրինակ)։
Կապար պարունակող ներկերի մասին կազմակերպել է սեմինարներ Այգավանի, Մուշականի, Արարատի, Ոսկետափի դպրոցներում և Երևանի թիվ 134 և 176 դպրոցներում, «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր ՊՈԱԿ–ում, թիվ 98 մանկապարտեզում և «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի պոլիկլինիկայում։
Պատրաստել է կապարից թունավորման հիմնախնդրի վերաբերյալ հոդված, որն ուղարկվել է Հրազդան, Դիլիջան, Ստեփանավան և Եղեգնաձոր քաղաքների 4 տեղական էլեկտրոնային և տպագիր թերթերին։
Հոկտեմբերի 25–ին կազմակերպությունը մասնակցել է «ԿՕԱ–ների ոչնչացման հարցերով միջազգային ցանց»–ի և «Էկո–համաձայնություն» կենտրոնի կազմակերպած` կապարի հիմնախնդրին նվիրված վեբինարին, որին մասնակցում էին Արևելյան Եվրոպայի, Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի (ԱԵԿԿԱ) երկրների մի շարք ՀԿ–ներ։ Վեբինարի ընթացքում ՀԿՀԱԱՇՄ փորձագետը ներկայացրել է «Կապարից թունավորման կանխարգելման շաբաթ»–վա ընթացքում իրականացրած և իրականացվելիք միջոցառումները։ Մասնակիցները քննարկել են մի շարք հարցեր, ներառյալ` ներկերում կապարի պարունակության նկատմամբ մշտադիտարկման կարևորությունը, օրենսդրության դերը ներկերում կապարի պարունակության չափորոշիչի կարգավորման հարցում, անվտանգ ներկերի ընտրության խնդիրը, ներկերում կապարի պարունակության չափորոշիչի կարգավորման տնտեսական ասպեկտները։ Հատուկ ուշադրություն է հատկացվել կապարային ներկերի արտադրության, ներկրման և արտահանման հետ կապված օրենսդրական և տնտեսական խնդիրներին։

2017-2019 թթ. – Հանուն թույներից զերծ միջավայրի` տեղական մակարդակից մինչև համընդհանուր

Published 05/09/2017

Ծրագրի նպատակը՝

Քիմիական նյութերի կառավարման վերաբերյալ իրազեկվածության բարձրացում և կարողությունների հզորացում համայնքահեն մոտեցումների միջոցով, որոնք կբարձրացնեն վնասակար քիմիկատների արտանետումների կրճատման ուղղությամբ իրականացվող տեղական, ազգային և գլոբալ ռազմավարությունների արդյունավետությունը:

Ծրագիրը նախատեսված է նպաստելու ԳԷՀ ՓԴԾ / ՄԱԶԾ «Ժամկետանց թունաքիմիկատների պաշարների ոչնչացում և կայուն օրգանական աղտոտիչներով (ԿՕԱ) աղտոտված տարածքների աղտազերծում՝ Հայաստանում անվտանգ քիմիկատների կառավարման շրջանակներում» ընթացիկ ծրագրի իրականացմանը:

Ծրագրով իրականացված գործողություններ

Ստեղծված տեղեկատվական նյութեր

2013 -Մանկական խաղալիքների անվտանգությունը որպես ազգային գերակայություն

Published 12/02/2014

Զգուշացեք, վտանգավոր է

Ծրագրային գործողություններ

Ստորագրահավաք Երևանի կենդանաբանական այգու այցելուների շրջանում` երեխաների պաշտպանության միջազգային օրը

Տեղեկատվության տարածում կենդանաբանական այգում

Տեղեկատվության տարածում հեռուստատեսության միջոցով

Մ. Իզմիրլյանի անվան մանկատան սաներին անվտանգ խաղալիքների տրամադրում

Աշխատանքային հանդիպում խաղալիքների անվտանգության հարցերի շուրջ

Ծնողների և դաստիարակների իրազեկության բարձրացում Երևանի թիվ 12 և 19 մանկապարտեզներում

Ծնողների և դաստիարակների իրազեկության բարձրացում Երևանի թիվ 13 և 22 մանկապարտեզներում

Իրազեկության բարձրացում երիտասարդ մայրերի շրջանում ք. Երևանում և Տավուշի մարզում

Գործնական հանդիպում Արագածոտնի մարզի Ապարանի Օրհուս կենտրոնում

Կլոր սեղան -քննարկում <<Խաղալիքների անվտանգության վերաբերյալ կատարված աշխատանքների ամփոփում>> թեմայով

2011-2013 Ասենք ոչ քիմիկատներին մեր շրջապատում

Published 31/01/2013

Ծրագրի տևողությունը` 12/2011 — 5/2013

Ծրագիրը ներառում է 2 բաղադրիչ`

1. համայնքային զարգացում

2. շահերի պաշտպանություն

Ստեղծված տեղեկատվական նյութեր

Ծրագրի ընթացք

Գյուղի ակտիվ կանայք ասում են ոչ քիմիկատներին

Ձմեռն անցավ, եկավ գարուն: Հրազդանի շրջանի Սոլակ համայնքի մի խումբ կանայք, որոնք ընդգրկված են <<Ասենք ոչ քիմիկատներին մեր շրջապատում>> ծրագրի շրջանակներում ստեղծված Սոլակ համայնքի կայուն երկրագործության աջակցության կենտրոնի կազմում, սրտի թրթիռով սպասում են գարնանամուտին: Ավելին>>

Արտադրական թափոններից պատրաստված կենսահումուսի
արդյունավետությունը գյուղ մշակաμույսերի ցանքերում

Վերև

2010-2012 -Թույներից զերծ մանկական խաղալիքներ երեխաների համար` Հայաստանում և Ղրղստանում: Շահերի պաշտպանության քարոզարշավ

Published 12/02/2012

Իրականացնող կազմակերպություններ` <<Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի>> ՀԿ /ՀԿՀԱԱՇՄ (Հայաստան) և <<Անկախ էկոլոգիական փորձաքննություն>> ՀԿ (Ղրղստան)

Ընդհանուր նպատակը` մինչև 2020թ.-ը նպաստել Հայաստանում, Ղրղստանում, Ռուսաստանում, Բելառուսում և Ուկրաինայում վաճառվող մանկական խաղալիքներում պարունակվող թունավոր նյութերի վերացմանն ուղղված շարունակական ջանքերին և SAICM -ի իրականացմանը նպատակային երկրներում` նախաձեռնելով ստեղծել խաղալիքներում քիմիական նյութերի պարունակության վերաբերյալ գլոբալ տեղեկատվական համակարգ:

Առաջին տարում իրականացված աշխատանքները և արդյունքները

Մշակվել է գնահատման զեկույց` հիմնված Հայաստանում և Ղրղստանում մանկական խաղալիքներում թունավոր քիմիական նյութերի պարունակության և մարքեթինգային հետազոտությունների մասին տեղեկատության ուսումնասիրության և խաղալիքների արտադրության, արտահանման / ներմուծման, մակնշման և օրենսդրության ուսումնասիրության վրա:

Հետազոտությամբ պարզվել է, որ նպատակային երկրներում մի շարք ներմուծվող խաղալիքների թիվը գերազանցում է արտահանվող խաղալիքների թվին: Վերոնշյալ երկու երկրներում էլ խաղալիքներն ամենից շատ քանակներով ներմուծվում են Չինաստանից:

Հայաստանում կա խաղալիքների միայն մեկ հավաստագրված արտադրական ձեռնարկություն և խաղալիք արտադրող մի քանի փոքր ընկերություններ, որոնք, սակայն, հավաստագրված չեն: ֆիրմային խանութներ կատարած բոլոր այցելությունների ընթացքում ՀԿՀԱԱՇՄ կազմակերպության ներկայացուցիչները հանդիպել են խանութի մենեջերների, վաճառողների և գնորդների հետ: Նրանք կատարել են ստուգումներ` կապված խաղալիքների տեսականու և փաթեթվածքների, պիտակավորման և անվտանգության վերաբերյալ հավաստագրերի առկայության հետ: Ֆիրմային խանութներում խաղալիքները եղել են փաթեթավորված և պիտակավորված: Պիտակների վրա եղել են միջազգային ստանդարտացման նշանները: Հետևաբար, և° Հայաստանում արտադրված, և° ներմուծված բոլոր խաղալիքները, որոնք վաճառվում են գրանցված խանութներում, սովորաբար ունենում են համապատասխան փաստաթղթեր: Ինչ վերաբերում է տոնավաճառներում անհատ անձանց կողմից վաճառվող խաղալիքներին, դրանց մեծ մասը թե° Հայաստանում և թե° Ղրղստանում չունեն հավաստագրեր: Բացի այդ, կիրգիզ փորձագետները դժվարությունների են հանդիպել վաճառքի ներկայացուցիչների շրջանում հարցում կատարելու ժամանակ: Հարցվածները (խանութներում և շուկաներում) տարբեր պատճառներ վկայակոչելով, հրաժարվել են հարցերին պատասխանելուց:

Մարքեթինգի հետազոտություն խանութում (Հայաստան)

Հարցումն անց է կացվել Ղրղստանում և Հայաստանում` ծնողների, մանկապարտեզի դաստիարակների և սպառողների շրջանում: Ըստ հարցման արդյունքների, տոնավաճառներից խաղալիք գնողների թիվը գերազանցում է այն մարդկանց թիվը, որոնք խաղալիքներ գնում են ֆիրմային խանութներից, քանի որ թե Հայաստանում և թե Ղրղստանում խանութներում վաճառվող խաղալիքներն, ի համեմատ տոնավաճառներում վաճառվողների, ավելի թանկ են: Բոլոր հարցվածները երկու երկրներում էլ նշում են, որ շուկայում գերակշռում են չինական խաղալիքները: Շատ հաճախ սպառողները բողոքում են խաղալիքների վատ հոտի առկայությունից, հեշտությամբ ջարդվելուց, էլեկտրահաղորդականության խանգարումից, դյուրավառ լինելուց և գունաթափումից: Սա նշանակում է, որ շատ երեխաներ ենթարկվում են վտանգավոր խաղալիքների ազդեցությանը:

Հարցում մանկապարտեզի դաստիարակների շրջանում (Հայաստան)

Հայաստանում հարցմանը մասնակցած ծնողների 64,7% -ն ուշադրություն է դարձնում խաղալիքների պիտակավորմանը: Ղրղստանում խաղալիքների 12 նմուշ հանձնվել է Ղրղստանի պետական սանիտարահամաճարակային վերահսկողության վարչության լաբորատորիա: Կարողությունների և մարդկային ռեսուրսների բացակայության պատճառով, լաբորատորիան կարողացել է ստուգել միայն ստիրոլի, ֆենոլի, ֆորմալդեհիդի, մեթիլ սպիրտի առկայությունը, արտաքին ծածկույթների դիմադրությունը խոնավ մշակման, թքի և քրտինքի նկատմամբ, ինչպես նաև` համապատասխանությունը դիզայնին: Հիգիենայի չափորոշիչներից շեղումներ հայտնաբերվել են հինգ նմուշում, որոնցում վերը նշված թունավոր նյութերի պարունակությունը 5 կամ ավելի անգամ գերազանցել է առավելագույն թույլատրելի խտությունները:

Ծրագրի շրջանակներում իրականացվող տեղեկատվական և իրազեկման քարոզարշավի թիրախային խմբերն են` խաղալիք սպառողները, կարգավորող մարմինները, արտադրողներն ու վաճառողները: Քիմիական նյութերի կառավարման, շրջակա միջավայրի և առողջության խնդիրների թեմաներով տեղեկատվական նյութերը ստեղծվել և տարածվել են համապատասխան ազգային և միջազգային իրադարձությունների ժամանակ: Էլեկտրոնային թերթերում հայերեն լեզվով տպագրվել են հոդվածներ` խաղալիքների անվտանգության մասին:

Հանդիպում Արարատի Օրհուս կենտրոնում (Հայաստան)

Հաշվի առնելով պոտենցիալ ռիսկայնության բարձր մակարդակը և շփման միջոցով խաղալիքներում պարունակվող քիմիական նյութերի ազդեցության նկատմամբ երեխաների խոցելիությունը, <<Անկախ էկոլոգիական փորձաքննություն>> կազմակերպությունն Էկո — համաձայնություն ասոցիացիայի և մի շարք ՀԿ-ների հետ համատեղ, նախաձեռնել է <<Թույներից զերծ խաղալիքներ>> թեմայով քարոզարշավ: Արդյունքում, 2011թ. սեպտեմբերին հավաքվել է մի քանի հազար ստորագրություն: Ի պաշտպանություն խաղալիքների անվտանգության քարոզարշավի, միայն Ղրղստանում 800 ստորագրություն է հավաքվել: 2011թ. մայիսի 31-ին խաղալիքների անվտանգության բարելավման պահանջով դիմում է ներկայացվել Ղրղստանի Հանրապետության նախագահին, խորհրդարանի նախագահին, վարչապետին` վերը նշված 800 ստորագրության հետ միասին: Բացի այդ, <<Անկախ էկոլոգիական փորձաքննություն>> ՀԿ-ն պատրաստել է խնդրագիր օրենքը ճանաչելու համար` ի հակադրություն Ղրղստանի կառավարության անգործության, իսկ 2011թ.-ի հուլիսին խնդրագիրը ներկայացվել է Բիշքեկի միջշրջանային դատարան:

Զուգահեռ միջոցառում, Նախարարական 7 — րդ կոնֆերանսը` <<Շրջակա միջավայր Եվրոպայի համար>> թեմայով (Ղազախստան)

Հաշվետու ժամանակահատվածում խաղալիքները Հայաստանում և Ղրղստանում գնվել են շուկաներից և մասնագիտացված խանութներից: Քիմիական նյութերի հետազոտությունը, հատկապես խաղալիքներում ծանր մետաղների առկայության նկատմամբ, կիրականացվի 2012 թ.- ին` IPEN-ի աջակցությամբ: Խաղալիքները կհետազոտվեն շարժական ռենտգենյան լուսածորիչ անալիզատորի օգնությամբ:

Հոգացե°ք Ձեր երեխայի առողջության մասին

Անվտանգ են արդյոք խաղալիքները

Healthy Environment for Our Children — Healthy Generation for Armenia

2010-2011 — Հայաստանի գյուղական համայնքներում աղքատության կրճատմանը նպաստելու նպատակով քիմիական անվտանգության բարելավման ոլորտում ձեռք բերված փորձի տարածում

Published 12/02/2011

30.03.2010
Երևան

Չեխիայի Հանրապետությունը և Հայաստանը սկսում են համագործակցությունը ժամկետանց թունաքիմիկատների վտանգի նվազեցման ուղղությամբ
Օգնել Արարատ և Արմավիր մարզերի գյուղական համայնքներին` իրականացնելու կայուն գյուղատնտեսություն և վերացնելու քիմիական աղտոտվածության վտանգը: Սա է այն նոր ծրագրի հիմնական նպատակը, որը մեկնարկել են չեխական <<Արնիկա>> շահույթ չհետապնդող ասոցիացիան և <<Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի>> /ՀԿՀԱԱՇՄ/ հասարակական կազմակերպությունը: Ծրագրի ուշադրության կենտրոնում է գտնվում ժամկետանց թունաքիմիկատների, ներառյալ` կայուն օրգանական աղտոտիչների /ԿՕԱ-ներ/, ոչ ճիշտ կառավարման և պահպանման հետևանքով մի շարք թեժ կետերի աղտոտվածության վերացման համար տեխնիկական լուծումներ գտնելու հարցը: Վերջինս կօժանդակի Հայաստանին նաև Ստոկհոլմի կոնվենցիայի իրականացման գործում:

<<Դեռ 1960- ականներից գյուղատնտեսությունում թունաքիմիկատներն օգտագործվել են հարյուրավոր տոննաներով, որի հետևանքները մենք զգում ենք նաև այսօր` ականատես լինելով որոշ վայրերի լուրջ աղտոտվածությանը>>,- ասում է ՀԿՀԱԱՇՄ ՀԿ գործադիր տնօրեն Լիլիկ Սիմոնյանը և շարունակում , — Մենք այս ծրագրի միջոցով ցանկանում ենք լուծումներ գտնել առնվազն այն վայրերի համար, որոնք առավել անհանգստացնող են, ինչպես նաև ներկայացնել շրջակա միջավայրի համար անվտանգ և տնտեսապես ավելի արդյունավետ գյուղատնտեսության վարման այլընտրանքային ուղիները: Թեև այսօր վաճառքում գտնվող թունաքիմիկատներն արգելված չեն Ստոկհոլմյան կոնվենցիայով, սակայն, այնուամենայնիվ, վտանգում են մարդու առողջությունը>>:

ՀԿՀԱԱՇՄ կազմակերպությունն ակնկալում է լուծումներ գտնել ամենավտանգավոր թեժ կետերից մի քանիսի համար: << Ժամկետանց թունաքիմիկատների թեժ կետերի հիմնախնդիրը քաղաքական օրակարգի հարց դարձնելը պետք է դառնա մեր հիմնական նպատակը,- ասաց տկն. Սիմոնյանը>>: Նա արտահայտեց կազմակերպության հիասթափությունը ներկա իրավիճակի կապակցությամբ, որը խիստ անբավարար է և անցած վերջին տարում որոշ դեպքերում նույնիսկ ավելի է վատթարացել: Այս եզրահանգումը ավելի հաստատվեց, երբ վերջերս այցելեցինք Երևանի վարչական տարածքում գտնվող ժամկետանց թունաքիմիկատների գերեզմանոց, որը, չնայած տարիներ շարունակ իրականացվող լոբբինգին, շարունակում է մնալ որպես լուրջ սպառնալիք: Ժամկետանց թունաքիմիկատների գերեզմանոցը մեկն է այն խնդրահարույց իրավիճակներից, որ նախատեսվում է լուծել ծրագրի շրջանակներում:

<<Արնիկա>> կազմակերպությունը կներդնի իր փորձագիտական հմտությունները, որոնք անհրաժեշտ են ընտրված թեժ կետերում պահեստավորված թունաքիմիկատների իրական վտանգի վնասազերծման համար, ինչպես նաև դրանց ոչնչացման ուղղությամբ Չեխիայի Հանրապետության փորձը: << Անհրաժեշտ է ոչ միայն մաքրել աղտոտված տարածքները, այլև դա կատարել պատասխանատվությամբ և չստեղծել նոր հնարավոր վտանգներ մարդկանց առողջության և շրջակա միջավայրի համար >>, — ասում է Յինդրիխ Փեթրլիկը` <<Արնիկա>>-յի Թունանյութերի և թափոնների ծրագրի գործադիր տնօրենը: Նա նաև ընդգծում է, որ պետք է օգտագործել այրում չենթադրող տեխնոլոգիաներ, որոնք չեն աղտոտի շրջակա միջավայրը:

ՀԿՀԱԱՇՄ ՀԿ-ն և Արնիկան համոզված են, որ միայն հասարակական կազմակերպությունների, տարածաշրջանային ղեկավար մարմինների, տեղական իշխանությունների, պետական մարմինների և փորձագետների փոխգործակցությամբ է հնարավոր գտնել կայուն լուծումներ: Ծրագրային գործողությունները ներառելու են նաև գյուղաբնակների և ֆերմերների ուսուցողական և կրթական ծրագրեր: << Կարևոր նշանակություն ունի որոշումների կայացման գործընթացում մարդկանց առավել շատ հնարավորությունների ընձեռումը>>,- ասում է <<Արնիկա>>-յի փորձագետ Մարտին Սկալսկին, բերելով նմանատիպ մի օրինակ, թե ինչպես Չեխիայի Պոզդատկի գյուղում, շահառուների սերտ համագործակցության շնորհիվ, մի քանի տարում մաքրվեց վտանգավոր թափոնների վթարային վիճակում գտնվող պահեստը:

Համատեղ ծրագիրը, որն իրականացնում են <<Արնիկա>> ասոցիացիան և <<Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի>> կազմակերպությունը, կոչվում է <<Հայաստանի գյուղական համայնքներում աղքատության կրճատմանը նպաստելու նպատակով քիմիական անվտանգության բարելավման ոլորտում ձեռք բերված փորձի տարածում>>: Ծրագիրը ֆինանսավորում են` Եվրամիությունը, Գլոբալ Բնապահպանական Հիմնադրամը /GEF/ ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի միջոցով, <<Շրջակա միջավայրի պաշտպանության դրամաշնորհների համաշխարհային Ֆոնդը>> /GGF/, ԿՕԱ-ների ոչնչացման միջազգային ցանցը /IPEN/, <<Եվրոպայի կանայք` հանուն ընդհանուր ապագայի>> /WECF/ կազմակերպությունը: Ծրագրի մեկնարկին նվիրված հանդիպումը տեղի ունեցավ 2010 թ. մարտի 29-ին, Երևանում:

ՀԿՀԱԱՇՄ –ն կազմակերպելու է սեմինարներ և աշխատանքային հանդիպումներ` Հայաստանում գործող հասարակական ու քաղաքացիական կազմակերպությունների համացանցի և քիմիական անվտանգության հարցերով տեղեկատվական կենտրոնի ստեղծման նպատակով: Սա շահագրգիռ մարդկանց հնարավորություն կտա հեշտությամբ ձեռք բերել տեղեկատվություն և ուժեղացնել համագործակցությունը ՀԿ-ների և հասարակության այլ հատվածների միջև:

Քիմիական աղտոտվածությունը կարող է ջրի, հողի և շրջակա միջավայրի այլ բաղադրիչների որակի վատթարացման պատճառ դառնալ: Այս վտանգավոր երևույթից կարելի է խուսափել իրազեկության բարձրացման և այլընտրանքային մեթոդների խրախուսման ճանապարհով,- ասում է թունանյութերի հարցերով ՀԿՀԱԱՇՄ ՀԿ փորձագետ Լիլիկ Սիմոնյանը: Համապատասխան տեղեկատվության բացակայության պատճառով, քաղաքացիներն ի վիճակի չեն պայքարելու իրենց իրավունքների պաշտպանության համար: Սա մեկն է այն հարցերից, որի լուծման ուղղությամբ նույնպես նախատեսվում են գործողություններ ծրագրի սահմաններում:

Աշխատանքային հանդիպումը կայացել է Եվրամիության ֆինանսական աջակցությամբ: Սույնի բովանդակությունը պատկանում է Արնիկա ասոցիացիային և ՙՀայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի՚ ՀԿ-ին և չի կարող դիտվել որպես Եվրամիության դիրքորոշման արտացոլում:

Մամլո հաղորդագրություն

Լուսանկարներ

Հաճախակի տրվող հարցեր Քիմիական նյութերի միջազգային կառավարման ռազմավարական մոտեցուման (SAICM) մասին

Նորություններ

Օրենքներ

Թունաքիմիկատների բնութագրեր

Լուծումներ` ԿՕԱ-թափոնների ոչնչացման համար

2010թ. հուլիս — նոյեմբեր ժամանակահատվածում <<Հայաստանի գյուղական համայնքներում աղքատության կրճատմանը նպաստելու նպատակով բնակչության քիմիական անվտանգության բարելավման ոլորտում ձեռք բերված փորձի տարածում>> չեխ — հայկական համատեղ ծրագրի շրջանակներում Հայաստանում իրականացված շրջակա միջավայրի նմուշառման արդյունքները

Թունաքիմիկատների մոնիթորինգի իրականացումը Երեվանի մերձակա տարածքներում

Վարքագծի միջազգային կոդեքսը թունաքիմիկատների բաշխման և օգտագործման ոլորտում (PDF format, 30MB)

Կլոր սեղան

Ստոկհոլմի կոնվենցիայի 10-րդ տարեդարձին նվիրված միջազգային համաժողով, 31, Մայիս, 2011, Ծախկաձոր, Հայաստան

Առաջարկություններ` պաշտոնատար անձանց և հողագործների համար

2009-2010 — ԿՕԱ- ն երի և թունավոր քիմիկատների բացասական ազդեցության մասին իրազեկության բարձրացում` Հայանիստ, Խաչփար, Ֆանտան, Քաղսի, Սոլակ, Ձորաղբյուր գյուղերում` ռիսկերի նվազեցման համար

Published 09/07/2009

ԳԷՀ ՓԴԾ ուսուցողական մոդուլ ՙԿայուն օրագնական աղտոտիչների մասին

Ագրոքիմիկատների, այդ թվում ԿՕԱ-ների (կայուն օրգանական աղտոտիչներ), սխալ կառավարումն առաջացնում է հսկայական խնդիրներ շրջակա միջավայրի և մարդկանց առողջության համար: Մարդիկ, ովքեր գործ ունեն այդ նյութերի հետ, պետք է տեղյակ լինեն խնդիրների մասին:

Ոսումնասիրությունները և շփումը գյուղացիական հասարակության հետ, ովքեր ագրոքիմիկատների հիմնական սպառողներն են, ցույց են տալիս, որ մեծամասնությունը տեղյակ չէ կամ թյուր պատկերացում ունի ագրոքիմիկատների վնասակար ազդեցության մասին և շատ հաճախ, ցուցաբերելով պարզունակ միամտություն, տարբեր ճանապարհներով ձեռք են բերում և օգտագործում ժամկետանց թունաքիմիկատներ(ՀԿՀԱԱՇՄ 2003,2004):
Տեղեկատվության տարածումն իրականացվում է ոչ համակարգված ձևով կամ ընդհանրապես չի իրականացվում:
Թունաքիմիկատների օգտագործման բացասական ազդեցությունը փակ շղթա է, որի առանձին օղակների ընդհանուր ազդեցությունն արտահայտվում է նրանում, որ թուլանում է ագրոէկոհամակարգերի կայունությունը, խախտվում է դրանց ներքին կառուցվածքն ու ֆունկցիան: Գյուղաբնակների իրազեկության բարձրացման և տեղեկատվության տրամադրման հստակ մեխանիզմներ, ուսուցողական ծրագրեր չկան կամ խիստ սահմանափակ են: Գյուղերում չկան այդ ուղղությամբ մասնագիտացված ուսուցանողներ:

Նախագծի նպատակ

ԿՕԱ-ների և թունավոր քիմիկատների` մարդկանց առողջության և շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության ռիսկի նվազեցման ուղղությամբ հզորացված գյուղական համայնքներ (Հայանիստ, Խաչփար, Ֆանտան, Քաղսի, Սոլակ, Ձորաղբյուր)

Նախագծի ենթարդյունք 1.

Տեղական բնակչության բարձրացած իրազեկություն` առողջության և շրջակա միջավայրի վրա ԿՕԱ-ների և թունավոր քիմիկատների վնասակար ազդեցության մասին իրազեկության բարձրացման և կրթական քարոզարշավներում ներգրավման միջոցով

Նախագծի ենթարդյունք 2.

Ստեղծված է ԿՕԱ-ների և քիմիական անվտանգության հարցերով ուսուցանված ուսուցանողների խումբ` գիտելիքների գործնականում և շարունակական տրամադրումն երաշխավորելու համար

Նախագծի ենթարդյունք 3.

Գյուղական համայնքների հզորացված ներուժ վնասատուների ինտեգրացված կառավարման (ՎԻԿ) գործելակերպերի մշակման և իրականացման ոլորտում` ֆերմերային դաշտային դպրոցների (ՖԴԴ) և կանանց խմբերի ստեղծման միջոցով

2007 — Դեպի թույներից ազատ ապագա – 4 -րդ փուլ

Published 01/03/2007

Ծրագիրը ֆինանսավորված է CDPF-ի և CPI/CASP-ի կողմից Հայաստանում Քաղաքացիական շահերի պաշտպանության ծրագրի շրջանակներում` ԱՄՆ-ի Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) աջակցությամբ:

Ծրագրի սկիզբը` 2007թ. մարտ
Ծրագրի տևողությունը` 10 ամիս
Ծրագրի իրականացման վայրը` Արարատի մարզ, Երևան

Ծրագրի նպատակը
Կառավարական մարմինների կողմից ընդունվել է որոշում` թունաքիմիկատների գերեզմանոցի շրջակա բնակավայրերի բնակչության և շրջակա միջավայրի համար տվյալ գերեզմանոցի անվտանգության ապահովման մասին:

Արդյունք 1-ին
Թիրախային լսարանը (տեղական պաշտոնյաներ, վարչապետ, բնապահպանության, առողջապահության, գյուղատնտեսության նախարարներ և այլն), դրական են արձագանքել ընդունված որոշմանը:

Արդյունք 2-րդ
Շահագրգիռ կողմերը /տարբեր տեղական և պետական իշխանություններ, հկ-ներ, արտակարգ իրավիճակների վարչություն, համայնքների ներկայացուցիչներ, գիտնականներ, համապատասխան մասնագետներ և տեղական պատգամավորներ/ մոբիլիզացվել են որոշում կայացնելու գործընթացին ներգրավվելու և միմյանց հետ համագործակցելու նպատակով:

Արդյունք 3 –րդ
Կատարվել է թունաքիմիկատների գերեզմանոցի ռիսկի համեմատական գնահատում:

Դիտել բուկլետները անգլերեն և հայերեն լեզուներով >>


English (PDF — 3 MB)	Armenian (PDF — 3MB)

2007թ. մայիսի 30-ին Երևանի «Արմենիա» հյուրանոցային համալիրում կայացավ սեմինար` «Բնապահպանական մոտեցումներ քիմիկատների կառավարման նկատմամբ» թեմայով` շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ աշխատանքային խումբ ձևավորելու նպատակով: Սեմինարին մասնակցում էր 49 անձ` բնապահպանության, գյուղատնտեսության նախարարություններից, Ազգային ժողովից, արտակարգ իրավիճակների վարչությունից, գիտությունների ազգային ակադեմիայից և տարբեր հկ-ներից: Աշխատանքային խումբը ձևավորվեց տարբեր հկ-ներ և գործակալություններ ներկայացնող 9 անձից:
Դիտել շնորհանդեսը ” Towards Toxic Free Future -4” 1.7 MB, Power Point Format

Նամակ աշխատանքային խմբին (Հայերեն)

Մեր երեխաներին` առողջ շրջակա միջավայր, Հայաստանին` առողջ սերունդ

2004 — 2005 — Թույներից ազատ ապագա — 3-րդ փուլ

Published 12/09/2004

Իրականացման վայրը` Արտաշատի շրջանի 10 գյուղ
Տևողությունը` 2004թ. սեպտեմբեր — 2005թ. մայիս
Ծրագրի ‎ֆինանսավորումը` USAID (ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալություն) և NGOC (Հկ-ների կենտրոն)

Նպատակը

Կրճատել թունաքիմիկատների ազդեցությունը Արտաշատի շրջանի բնակիչների առողջության և շրջակա միջավայրի վրա

Ձեռքբերումները

Գյուղական բնակչության շրջանում առողջության վրա թունաքիմիկատների վնասակար ազդեցության մասին իրազեկությունը բարձրացել է 50% –ով: Ձեռք են բերվել տվյալներ նախքան հարցումները և դրանցից հետո, օգտագործվել է STATA փաթեթը, կատարվել են լաբորատոր ուսումնասիրություններ: Բնակիչների 26 % -ը նշում է, որ հիմնախնդրի վերաբերյալ տեղեկատվություն ստացել է ՙՀայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի՚ հկ-ի տրամադրած տեղեկատվական աղբյուրներից:
Արտաշատի շրջանի 10 գյուղի երեխաներ ներգրավվել են իրազեկության բարձրացման արշավում` 8 թատերականացված ներկայացումներին մասնակցելու միջոցով:
50 % -ով ավելացել է հիմնախնդրով հետաքրքրված տեղական և տարածաշրջանային մակարդակների հկ-ների, կառավարական, առողջապահական մարմինների թիվը: Կատարվել է արագ նախա- և ետգնահատում:
Մոտ 3 անգամ ավելացել է անձնական պաշտպանության արտահագուստ օգտագործողների քանակը:

Եզրակացություն

Ծրագրի շրջանակներում իրականացված գործունեությունը նպաստել է Արտաշատի շրջանում մարդկանց առողջության և շրջակա միջավայրի վրա թունաքիմիկատների ազդեցության կրճատմանը:
Սա վկայում է այն մասին, որ նման ռազմավարություն պետք է իրականացվի ողջ հանրապետությունում` հեռագնա նպատակին հասնելու համար, այն է` նվազեցնել Հայաստանում մարդու առողջության և շրջակա միջավայրի վրա թունաքիմիկատների ազդեցությունը:

Մեր երեխաներին` առողջ շրջակա միջավայր, Հայաստանին` առողջ սերունդ

2004 — Շրջակա միջավայրի անվտանգությունը ժամկետանց թունաքիմիկատների գերեզմանոցի մոտակայքի բնակիչների համար

Published 01/08/2004

Ֆինանսական աջակցությունը` IPEN PWG

Ծրագրի տևողությունը` 2004թ. օգոստոս – 2004թ. հոկտեմբեր
Իրականացման վայրը` Արարատի մարզ

Գործունեությունը

• Ժամկետանց թունաքիմիկատների գերեզմանոցի մոնիտորինգ, այցեր դեպի մարզի գյուղեր և գերեզմանոց
• Կրծքի կաթի նմուշների լաբորատոր հետազոտություն` վերցված գերեզմանոցից ցած գտնվող 3 գյուղերից; ջուր
• Առողջության և շրջակա միջավայրի իրավիճակի գնահատում գերեզմանոցից ցած գտնվող 3 գյուղերում` հարցման միջոցով
• Շահերի պաշտպանությանն ուղղված գործողություններ; հանդիպումներ տեղական պաշտոնյաների հետ
• Լրատվամիջոցների ներգրավում, մամլո հաղորդագրություններ, հոդվածներ թերթերթում, ռադիոհաղորդում
• 2 բուկլետի և 1 պլակատի հրատարակում հիմնախնդրի վերաբերյալ
• Սեմինար շահագրգիռ կողմերի հետ` ԿՕԱ -ների հիմնահարցի վերաբերյալ, տեղեկատվության տարածում տեղական համայնքների միջոցով
• Կլոր սեղան հկ-ների ղեկավարների և մամլո նեկայացուցիչների հետ

Զեկույց ՀԿՀԱԱՇՄ -ի իրականացրած գործունեության մասին IPEN IC/PWG փոքր դրամաշնորհի շրջանակներում (MS Word ֆորմատ -30KB)

Սեմինար ԿՕԱ -ների դեմ ՀԿ –ների կոալիցիայի/աշխատանքային խմբի ձևավորման համար: Կազմակերպիչ` ՙՀայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի՚ հ/կ (MS Word ֆորմատ – 55KB)

ԿՕԱ -ների դեմ կոալիցիայի փոխըմբռնման հուշագիր ԿՕԱ -ների մասին Կոնվենցիայի շրջանակներում (MS Word ֆորմատ – 30KB)

Մեր երեխաներին` առողջ շրջակա միջավայր, Հայաստանին` առողջ սերունդ